Jaki obiektyw kupić? Najważniejsze parametry cz. I

Istnieją trzy najważniejsze elementy każdego zestawu fotograficznego – sam fotograf lub fotografka, aparat i obiektyw. W tym poradniku zajmiemy się tym trzecim, do którego nowicjusze często przywiązują zbyt mało uwagi, skupiając się aż nadto na aparacie. A przecież nawet najlepszy bezlusterkowiec lub lustrzanka na niewiele się zdadzą bez dobrego szkła. Dopiero ono pozwoli na wyzwolenie ich pełni możliwości. Zapraszam zatem do pierwszej części poradnika poświęconego obiektywom, w którym omawiam ich podstawowe, najważniejsze parametry. 

Podstawowe parametry obiektywów 

Na początek zajmę się podstawowymi parametrami, które są wspólne dla wszystkich obiektywów. Są to przede wszystkim:

• mocowanie / bagnet
• ogniskowa,
• kąt widzenia,
• przysłona,
• minimalny dystans ostrzenia,
• budowa optyczna,
• skala odwzorowania,
• sposób ustawiania ostrości,
• średnica gwintu filtra,
• stabilizacja obrazu (lub jej brak)
• osłona przeciwsłoneczna (lub jej brak)

Każdemu początkującemu fotografowi lub fotografce, którzy zastanawiają się, jaki pierwszy obiektyw wybrać, ten artykuł da bardzo dobre rozeznanie, czym w ogóle różnią się szkła. W części drugiej zajmiemy się już bardziej szczegółowymi parametrami, takimi jak typy silników AF, sposoby sterowania zoomem, rodzaje soczewek itp. Cześć z tych parametrów ma wartość ilościową, a nie jakościową, a więc nie da się rozsądzić, który  obiektyw jest lepszy, a który gorszy. Np. w przypadku ogniskowej są one po prostu przeznaczone do innych zadań i tutaj wybór zależy od tego, jak będą wykorzystywane. 

Czy wiesz, że już sama nazwa obiektywu powie nam bardzo dużo o jego właściwościach? O tym, jak czytać nazwy obiektywów, przeczytasz w poprzednich artykułach:

USM, VR, Di, Art, RF… czyli co nam mówią oznaczenia obiektywów? Cz. II bezlusterkowce

USM, VR, Di, Art itd. Jak odczytać symbole na obiektywach do lustrzanek?

 

Mocowanie obiektywu

Mocowanie obiektywu, inaczej zwane bagnetem, to podstawowa kwestia, która zawęża pulę obiektywów, które masz do wyboru. Twój nowy obiektyw przecież musi dać się w ogóle przymocować do Twojego aparatu. Tutaj więc zazwyczaj sprawa jest prosta – dowiedz się, jakie mocowanie ma Twój aparat i dobieraj do niego szkła. Pamiętaj, nie każdy obiektyw Canon będzie pasował do każdego aparatu Canon itd. Większość producentów ma przynajmniej 2 lub więcej rodzajów mocowań i serii aparatów. W przypadku niezależnych producentów, takich jak Sigma, Tamron czy Samyang, oferują oni często ten sam model obiektywu z różnymi bagnetami, tak aby pasowały do różnych aparatów. Z kolei w przypadku systemu Micro 4/3, te same obiektywy będą pasowały do aparatów Olympus jak i Panasonic. Istnieje też opcja zastosowania adaptera bagnetowego, który umożliwia korzystanie z obiektywów z odmiennym bagnetem niż zastosowanym w body. Adapter przydaje się zwłaszcza, gdy zmieniasz system, np. z Nikona na Canona lub odwrotnie i mimo zakupu nowego aparatu, chcesz dalej korzystać ze swoich starych obiektywów.

Obiektyw do lustrzanki w bezlusterkowcu? To możliwe! Jaki adapter wybrać?

Ogniskowa obiektywu – jaką wybrać?

Zaczynając selekcję spośród obiektywów, należy się najpierw zastanowić, jaką powinien mieć ogniskową. Czy ma to być stałka czy zoom, mówiąc w żargonie, lub czy ma to być obiektyw stałoogniskowy, czy zmiennoogniskowy, mówiąc fachowym językiem. Pierwszy typ oferuje pojedynczą, niezmienną ogniskową, natomiast drugi daje możliwość wyboru kilku wartości tego parametru. Który jest jednak lepszy?

• Obiektyw stałoogniskowy: stosunkowo co do ceny daje dużo lepszą jakość obrazu niż obiektyw zmiennoogniskowy. Udostępnia jednak tylko jedną ogniskową, a więc jest adresowany do użytkowników, którzy całkiem świadomie operują plastyką obrazu i wiedzą dokładnie, jaką ogniskową najczęściej wykorzystują lub jaka jest im potrzebna do wykonania zaplanowanych ujęć (np. 85 mm do portretów). 
• Obiektyw zmiennoogniskowy (zoom): obiektyw tego typu o tak samo dobrej jakości obrazu jak stałka będzie względnie dużo droższy. Tworząc konstrukcje zoom producenci muszą iść często na różne kompromisy – zmieszczenie kilku ogniskowych i zachowanie przystępnej ceny wymusza obniżenie nieco jakości konstrukcji optycznej i spadek jakości obrazu. Niemniej często zoomy wciąż generują często bardzo dobre obrazy.

Zoom czy stałka – jaki obiektyw wybrać? Oto jest pytanie!

Jaką ogniskową obiektywu wybrać? Kup z nami swój pierwszy obiektyw stałoogniskowy!

Przy wybieraniu ogniskowej obiektywu warto także zajrzeć do poniższego artykułu, który pomoże zrozumieć, jaki tak naprawdę wpływ na obraz ma ten parametr:

O jak ogniskowa i jej wpływ na perspektywę [słowniczek fotografa]

Kąt widzenia

W czasach fotografii tradycyjnej ogniskowa i kąt widzenia były właściwie jednoznaczne, dziś przy różnych wymiarach matryc konieczne jest „oddzielenie” tych dwóch parametrów. Otóż w zależności od tego, w jaką matrycę wyposażony jest Twój aparat (Micro 4/3, ASP-C czy pełna klatka) konieczne jest zastosowanie tzw. mnożnika ogniskowej. Na ten moment wystarczy wiedzieć, że gdy masz przykładowo body z sensorem Micro 4/3 i przeglądasz ofertę obiektywów do takiego aparatu, to model o ogniskowej 30 mm będzie dla Ciebie tak naprawdę portretówką, a nie szerokim kątem, jak w przypadku pełnej klatki. Wynika to z tego, że:

• Dla matrycy Micro 4/3 mnożnik ogniskowej wynosi 2x, a więc obiektyw 30 mm daje kąt widzenia odpowiadający ogniskowej 60 mm (bo 30 mm x 2 = 60 mm),
• Dla APS-C mnożnik ogniskowej wynosi 1,6x (dla Canonów) i 1,5x dla reszty aparatów, stąd 30 mm da kąt widzenia odpowiednio 48 i 45 mm (bo 30 mm x 1,6 = 48 mm),
• Dla pełnej klatki mnożnik ogniskowej to 1x, a więc po prostu obiektyw 30 mm daje kąt widzenia odpowiadający ogniskowej 30 mm (bo 30 mm x 1 = 30 mm).

Uwaga! Te przeliczenia nie sprawiają, że zmienia się ogniskowa obiektywów. Błędne jest twierdzenie, że „dla obiektywu do matrycy Micro 4/3 ogniskowa obiektywu 30 mm wynosi tak naprawdę 60 mm”. Mnożnik ogniskowej dotyczy tylko kąta widzenia, zaś ogniskowa obiektywu jest niezmienna. Gdyby było inaczej, producenci podawaliby w nazwach po prostu rzeczywiste ogniskowe… i podają, tylko my musimy przeliczyć sobie, jaki to daje obrazek z mniejszymi matrycami. Na szczęście jak widać, nie są to trudne rachunki. 

Wybierając obiektyw, upewnij się, iż pasuje on do Twojej matrycy. W przypadku matryc Micro 4/3 wynika to ze zgodności bagnetów, natomiast sprawa może się nieco skomplikować w przypadku obiektywów pełnoklatkowych. Otóż dane szkło musi dawać pole obrazowe, które będzie w stanie pokryć dużą matrycę. W przeciwnym wypadku – gdy używasz obiektywu APS-C z pełną klatką – po prostu nie wykorzystasz całej matrycy, a na zdjęciu powstanie winieta. W drugą stronę jest już łatwiej, ale obiektywy do matryc pełnoklatkowych są też droższe, stąd mając mniejszą matrycę lepiej poszukiwać szkła dedykowanego do tego czujnika. 

Wielkość matrycy – czy zawsze większe znaczy lepsze?

Przysłona, czyli jasność obiektywu

Przysłona to kolejny parametr, bez którego nie da się sobie wyobrazić żadnej specyfikacji obiektywu. Tutaj wybór jest właściwie prosty – im jaśniejszy obiektyw, tym lepiej. Jasność obiektywu podawana jest w samej jego nazwie, np. Sigma C 28-70 mm f/2.8 DG DN ma światłosiłę f/2.8. Dla zoomu pojedyncza wartość oznacza, że jest ona stała w całym zakresie ogniskowych. Z kolei w tym modelu Tamron 70-300mm f/4.5-6.3 Di III RXD dla szerokich kątów widzenia minimalna wartość przysłony wynosi f/4.5 a po wysunięciu zooma f/6.3.

Z tych dwóch modeli lepiej byłoby wybrać obiektyw, który oferuje stałą jasność w całym zakresie zoomu. W przeciwnym wypadku może okazać się, że dla dużych przybliżeń obiektyw będzie dosyć ciemny, uniemożliwiając wykonywanie zdjęć z ręki przy mniejszej ilości światła. Podczas filmowania stała wartość przysłony pozwala na zachowanie tych samych parametrów ekspozycji w trakcie zoomowania.

„Im jaśniejszy obiektyw, tym lepiej” – niestety łatwiej napisać niż wykonać. Wszak im jaśniejszy obiektyw, tym droższym, tak więc początkujący czy osoby o ograniczonym budżecie muszą iść często na pewne kompromisy. Istnieją jednak sytuacje, kiedy jasny obiektyw jest koniecznością i takie, kiedy można nieco przymknąć na to oko… i przysłonę. Krótka ściągawka:

• Jasny obiektyw jest konieczny, gdy zamierzasz wykonywać: portrety, zdjęcia w pomieszczeniach bez użycia lampy błyskowej, chcesz uzyskiwać piękny bokeh, pracować z płytką głębią ostrości, fotografować przy naturalnym, przytłumionym świetle.
• Jasny obiektyw NIE jest koniecznością gdy: zamierzasz zająć się fotografią krajobrazową, architektury i wnętrz oraz makrofotografią.

Jasność obiektywu to jedno, ale kluczowa jest także budowa przysłony, czyli z ilu listków się składa i jaki ma kształt tworzony przez nie otwór. Najlepiej, gdy przysłona ma niemal kołowy kształt. Wpływa to na efekt bokeh, który zaczyna wyglądać bardziej naturalnie i nastrojowo. Tutaj znów im więcej listków przysłony tym lepiej. Mając do wyboru obiektyw z 7-listkową lub 9-listkową przysłoną słuszniej jest wybrać ten drugi. I dotyczy to nie tylko osób chcących pracować z płytką głębią ostrości (np. portrecistów), ale również zazwyczaj domykających przysłonę na maksa. W tej sytuacji również bardziej kolista przysłona da bardziej plastyczny obraz, przykładowo ładniej rysując refleksy latarni podczas uprawiania fotografii nocnej.

To na tyle w części pierwszej! Mam nadzieję, że wraz z tym i kolejnym artykułami z tej serii uda Ci się znaleźć swój wymarzony obiektyw i bardziej świadomie myśleć o swojej fotografii przez pryzmat tego, jakich instrumentów optycznych używasz. Pamiętaj, że świetny aparat to dopiero płótno, na którym malujesz światłem – potrzebujesz jeszcze dobrych pędzli i farb w postaci obiektywu. Spokojnie – wyszukamy je razem!