Wiedziałeś, że kiedyś aparaty nie posiadały migawek, a czas naświetlania kontrolowało się… dekielkiem do obiektywu? Wymagało to sporej precyzji od fotografa, który musiał zdjąć i nałożyć ów dekielek w odpowiednim czasie, bez poruszenia aparatu. Brzmi to skomplikowanie? No i takie właśnie było, dlatego też wymyślono pewien niezwykły mechanizm, który pozwalał na kontrolowanie czasu naświetlania – dobrze dziś znaną migawkę. Oczywiście przez lata pojawiało się mnóstwo ulepszeń, ale też i różnych koncepcji. Dlatego w tym artykule postaram się przedstawić obecnie używane typy migawek i różnice między nimi.
Migawka mechaniczna
Podstawowym i prawdopodobnie wciąż najpopularniejszym typem jest migawka mechaniczna. To najbardziej tradycyjny rodzaj migawki, której historia sięga… samych początków migawek. Składa się ona z tzw. lamelek (kiedyś też dwóch płóciennych kurtyn), które znajdują się bezpośrednio przed matrycą. Otwiera się po naciśnięciu spustu i zamyka po ustawionym czasie naświetlania (*chyba że używamy trybu Bulb). W tym czasie na matrycę pada światło, co pozwala na rejestrację obrazu.
To jednak dość skomplikowany i niezwykle precyzyjny mechanizm (wręcz zegarmistrzowsko wykonany), przez co jest on podatny na uszkodzenia. Migawki mechaniczne mają swoją ograniczoną żywotność i dlatego też coraz mocniej odchodzi się od tej technologii na rzecz innych rodzajów migawek.
Migawka elektroniczna
Obecnie największy nacisk kładzie się na rozwój migawki elektronicznej. Nie posiadają one mechanicznych elementów, a obraz jest rejestrowany poprzez bezpośredni odczyt z matrycy. Często występują jako opcja, którą można włączyć w menu aparatu, choć w niektórych modelach producenci rezygnują już całkowicie z migawek mechanicznych na rzecz elektronicznych. Ogromną zaletą takiego rozwiązania jest ich wydajność, która wpływa m.in. na możliwość zwiększenia maksymalnej szybkości serii zdjęć. Używając tego typu migawki fotograf może również pracować bezgłośnie, oraz stosować znacznie krótsze czasy naświetlania: 1/4000, czy 1/8000 sekundy.
Jednak i tu są pewne problemy. Jeśli odczyt matrycy nie jest wystarczająco szybki, to może powstawać tzw. efekt rolling shutter. Często praca z migawką elektroniczną wiąże się też ze zmniejszeniem rozpiętości tonalnej. Migawka elektroniczna gorzej radzi sobie również z flickeringiem (przez co powstają czarne pasy na zdjęciach), oraz w większości aparatów nie pozwala na synchronizację z błyskiem.
Jednoczesny rolling shutter i banding
Migawka hybrydowa
Wiele osób może zastanawiać się, czym jest tryb „El. 1 kurtyna”, „Elektroniczna pierwsza kurtyna migawki” lub też „funkcja elektronicznej przedniej kurtyny”. Choć praktycznie każdy producent aparatu nazywa tę opcję inaczej, to myślę, że możemy to ogólnie nazwać migawką hybrydową, która łączy w sobie zarówno migawkę elektroniczną jak i mechaniczną. Po naciśnięciu spustu migawki aparat zaczyna rejestrować obraz jak w przypadku migawki elektronicznej, jednak w przeciwieństwie do niej, koniec naświetlania wyznacza druga kurtyna migawki mechanicznej.
Dzięki temu możliwa jest np. synchronizacja błysku. Efekt zniekształcenia obrazu i występowanie czarnych pasów na zdjęciach jest również zminimalizowany praktycznie do zera. Jednak w tym przypadku mamy również wady migawki mechanicznej, czyli ograniczony czas naświetlania, czy dźwięk klapnięcia.
Migawka globalna
Migawka mechaniczna ma swoje ograniczenia ze względu na budowę mechanizmu. Migawka elektroniczna odczytuje obraz partiami, dlatego też może powstawać choćby wspominany rolling shutter, czy flickering. Rozwiązaniem tych wszystkich problemów i świętym Graalem w fotografii zdaje się być migawka globalna, która jest pewną wariacją migawki elektronicznej.
W przeciwieństwie do migawki elektronicznej, globalna migawka sczytuje wszystkie piksele w jednym momencie
W przypadku migawki globalnej cały obraz odczytywany jest w jednym momencie, a nie partiami. Dzięki temu nie mamy ani ograniczającego mechanizmu, ani też wad związanych z „tradycyjną” migawką elektroniczną. Jednak w tej beczce miodu jest również łyżka dziegciu.
Ta technologia dopiero raczkuje i jest znacznie bardziej skomplikowana, a przez to i droższa w produkcji. Migawka globalna ma również dużo węższy zakres dynamiczny, a na zdjęciach jest zauważalnie więcej szumu. Na ten moment tego typu migawkę możemy spotkać tylko w Sony A9III, jednak jeśli technologia ta się upowszechni, to jest duża szansa, że zastąpi ona migawki mechaniczne i elektroniczne, które znaliśmy do tej pory.
Jaką migawkę wybrać?
Posiadając nowoczesny aparat, dobrze jest wiedzieć, na czym polega różnica pomiędzy poszczególnymi typami migawek, tak by móc optymalnie wybrać jej rodzaj do swojej pracy, stylu i preferencji. Szczególnie przydatne może okazać się poznanie słabych stron każdego rozwiązania, bo dzięki temu nic nie zaskoczy nas podczas konkretnej realizacji. Dziś nie ma rozwiązania idealnego, ale to może zmienić się w przeciągu kilku lat! Sprzęt fotograficzny wciąż się rozwija, co pozwala przekraczać kolejne granice!
