Wiele aparatów świetnie nadaje się do kręcenia filmów, jednak wybór odpowiedniego modelu nie jest łatwy. Czym się kierować przy zakupie aparatu do filmowania? Na co zwrócić uwagę? Jakie musi mieć cechy i funkcje? Jakie modele polecają specjaliści? Postaramy Ci się pomóc w naszym obszernym poradniku!
Lustrzanka czy bezlusterkowiec?
Kiedyś lustrzanki były wyznacznikiem profesjonalizmu. Bezlusterkowce traktowane były nieco z góry jako aparaty, które im nie dorównują. W ciągu ostatniej dekady sytuacja zmieniła się jednak diametralnie. Obecnie coraz mniej nowych lustrzanek pojawia się na rynku, a bezlusterkowce już od dawna są aparatami w pełni profesjonalnymi.
Jeśli prześledzimy historię aparatów do filmowania okaże się, że wszystko zaczęło się od Canona EOS 5D Mark II. To lustrzanka pełnoklatkowa, w której producent udostępnił tryb filmowy Full HD 25p. Choć maksymalna długość filmu wynosiła wtedy 15 minut, szybko odkryto, że aparat ma potencjał. Model ten oferował jakość Full HD, podobnie jak kamery. Jednak diametralna różnica polegała na tym, że zapewniał przy tym nieosiągalną dla cyfrowych kamer plastykę obrazu i gwarantował płytką głębię ostrości, znaną ze zdjęć.
Dziś na półce sklepowej znajdziemy Canon EOS 5D Mark IV, kolejną generację popularnej lustrzanki, która cieszy się popularnością wśród filmujących. Ja jednak polecam skupić się na bezlusterkowcach, bo to one nadają się lepiej do filmowania. Dlaczego?
- Bezlusterkowce mają cyfrowy wizjer, w lustrzankach korzystać możemy tylko z ekranu, co zmniejsza komfort pracy;
- Lustrzanki mają gorszy autofokus. Gdy porównamy dwa modele z tej samej półki okaże się, że system AF w bezlusterkowcu będzie o wiele lepszy, gdy korzystamy z AF-C;
- Obiektywy do bezlusterkowców są ciche i szybkie – idealne do kręcenia filmów;
- Bezlusterkowce mają mechanicznie stabilizowaną matrycę, w lustrzankach (z wyjątkiem Pentaxa) próżno ich szukać;
- Na rynku jest zdecydowanie więcej bezlusterkowców z potencjałem filmowym.
Co musi mieć aparat do filmowania – elementy zewnętrzne
Skupmy się teraz na tym, jakie elementy w budowie aparatu powinny zwrócić Twoją uwagę, gdy szukasz modelu z myślą o kręceniu filmów. Dobry aparat do filmowania musi zapewniać wygodną pracę.
Dobry wizjer
Jak wspomniałem na początku, bezlusterkowce mają przewagę nad lustrzankami w postaci cyfrowego wizjera. To bardzo ważny element. Ekrany w aparatach mają zwykle raptem 3 cale, a to trochę mało. Dlatego z wizjera korzysta się podczas filmowania bardzo często.
Wybierając aparat, należy zwrócić uwagę na to, jaki wizjer oferuje. Najważniejszym parametrem jest tutaj rozdzielczość – minimalna to najczęściej 2 mln punktów. Lepsze modele oferują znacznie więcej. Przy 3 mln punktów jakość obrazu jest już naprawdę dobra. Jednak im więcej, tym lepiej.
Kolejny ważny parametr w wizjerze to częstotliwość odświeżania. Tutaj również im więcej, tym lepiej. Wysoka częstotliwość odświeżania zapewnia płynność i właściwe odwzorowanie rzeczywistości.
Dwa sloty na karty pamięci
W dzisiejszych aparatach z wyższej półki dwa sloty na karty pamięci są standardem. Jeśli poważnie myślisz o filmowaniu, ten element powinien być dla Ciebie istotny. W jaki sposób dwa sloty przydają się podczas filmowania?
Z dwóch slotów korzystać można po to, by po zapełnieniu jednej karty pamięci aparat od razu zaczął nagrywać na drugiej. Obecnie aparaty coraz częściej pozbawione są limitu czasu nagrywania. To oznacza, że długość nagrania ogranicza jedynie bateria lub karta. Dzięki nagrywaniu na dwa sloty pozbywamy się tego drugiego problemu.
Jednak dwie karty możemy wykorzystać również w inny sposób. Możemy nagrywać jednocześnie na kartę numer 1 i numer 2. To sprawia, że nagrania są bezpieczne, bo jeśli cokolwiek stanie się z pierwszą kartą, druga będzie stanowić backup.
Jaką kartę pamięci kupić do filmowania w 4K? >
Ergonomia aparatu
Ergonomia jest ważna, bo z aparatem musi się wygodnie pracować. Często to sprawa indywidualna, czy dany aparat dobrze leży w ręce. Na pewno przy filmowaniu przydaje się obrotowy ekran. Aparat powinien też mieć gorącą stopkę. Dobrze też, gdy slot na kartę pamięci i baterię są od siebie oddzielone.
Obecnie bardzo często korzystamy z gimbali. Dobrze więc, by aparat odpowiednio pasował do gimbala, z którego mamy zamiar korzystać. Dla mnie istotnym elementem jest duża liczba przycisków na obudowie, bo lubię mieć najważniejsze opcje pod ręką.
Jaki gimbal kupić? Niezbędne funkcje i polecane modele >>
Klatka operatorska
Na rynku jest wiele małych aparatów, które oferują świetne opcje, ale ich ergonomia nie zawsze jest wybitna – są zbyt małe, by pewnie leżały w ręce. W takich sytuacjach dobrze sprawdzi się klatka operatorska. Dzięki niej aparat może lepiej leżeć w dłoni, zyskujemy też dodatkowy uchwyt.
Dodatkowo klatka zabezpiecza aparat na wypadek upadku. Ponadto pozwala na przymocowanie wielu dodatkowych akcesoriów, jak zewnętrzny mikrofon, ekran, czy chociażby system follow-focus.
Wejście mikrofonowe, słuchawkowe i USB
Jeśli chcemy nagrywać dźwięk bezpośrednio w aparacie, z pewnością najlepsze efekty zapewni zewnętrzny mikrofon kierunkowy. Do jego obsługi potrzebne jednak będzie w aparacie wejście 3,5 mm. Z kolei obecność wejścia słuchawkowego pozwoli na monitorowanie, czy dźwięk nagrywa się poprawnie.
Alternatywą dla nagrywania dźwięku w aparacie jest korzystanie z rejestratora dźwięku. Takie rozwiązanie sprawdzi się np. podczas wywiadu, gdy podpinamy rozmówcom mikrofony krawatowe – każdy do rejestratora dźwięku, który potem synchronizujemy w postprodukcji. Dźwięk nagrany w ten sposób będzie miał lepszą jakość niż ten z aparatu, nawet z podpiętym zewnętrznym mikrofonem.
Ważnym elementem aparatu jest również jego wejście USB. Każde pozwoli na to, by przesyłać pliki. Jednak dobrze, gdy daje również możliwość ładowania aparatu podczas pracy. Najlepiej gdy współpracuje również z powerbankiem, którym można go naładować. Wtedy aparat możemy ładować również za pomocą gimbala.
Co musi mieć aparat do filmowania – elementy specyfikacji
Wiedząc już, jakie są najważniejsze elementy zewnętrzne, skupmy się na wnętrzu aparatu. Jakie elementy specyfikacji okażą się najbardziej przydatne podczas filmowania?
Rozdzielczość i klatkaż
Full HD i 4K to określenia, które pewnie każdy zna. Mowa o rozdzielczości plików filmowych. Dziś wszechobecnym standardem jest Full HD. Praktycznie każdy aparat oferuje taki tryb. Jednak od kilku lat kupujemy coraz większe telewizory, a na nich lepiej wypada wyższa rozdzielczość. Dlatego warto zainwestować w aparat z 4K. Dodatkowo, gdy materiał nagramy w 4K, możemy go przyciąć i wystabilizować w postprodukcji, a potem gotowy film zapisać w Full HD. Rozdzielczość 4K daje zatem większe możliwości edycji i kadrowania.
Kolejnym parametrem, na który należy zwrócić uwagę, jest klatkaż, czyli liczba klatek na sekundę. Obraz kinowy zapisujemy z prędkością 24 kl./s i taka prędkość jest najbardziej naturalna dla ludzkiego oka. Jednak większa liczba klatek gwarantuje większa płynność. Standardem w telewizji jest 50 klatek. Możemy też nagrać obraz z większą ilością klatek, a potem spowolnić go do 24 uzyskując efekt slow-motion. Tutaj najlepsze efekty uzyskamy nagrywając materiały z prędkością co najmniej 100 kl./s, co daje 4-krotne spowolnienie.
Płaskie profile filmowe
Czym jest tzw. „filmlook”, czyli filmowy obraz? Każdy wie, że filmy w telewizji czy w kinie wyglądają zupełnie inaczej niż te, które kręcimy smartfonami. Filmy kinowe poddawane są profesjonalnej obróbce kolorów, które nadają im charakterystycznego wyglądu. Poza tym jednak, charakteryzują się dużą szczegółowością, pozbawione są prześwietleń.
Aby sfilmować obraz z zachowaniem jak największej ilości szczegółów w obrębie świateł i cieni należy korzystać z płaskich profili. Czyli takich, które nagrają obraz niekontrastowy i o małym nasyceniu. Kolory i kontrast będziemy mogli odzyskać w postprodukcji, zyskując obraz o większej szczegółowości.
Warto korzystać z płaskich profili i dobrze poszukać aparatu, który je oferuje. Największe możliwości w późniejszej obróbce dają profile logarytmiczne, określane jako Log.
Jak ustawić aparat do nagrywania video? >
10-bit i 8-bit 4:2:0, 4:2:2 – po co?
Aparaty najwyższej klasy potrafią nagrywać obraz w najlepszej jakości. Na jakość wpływa między innymi głębia bitowa i zakres próbkowania kolorów. To zagadnienia na osobny artykuł, ale jeśli szukasz szybkiego wytłumaczenia, zerknij na ten film.
Większa głębia bitowa i zakres próbkowania gwarantują znacznie lepszą jakość obrazu w zakresie kolorów. Jeśli więc zależy Ci na najwyższej jakości powinieneś filmować z ustawieniami 10-bit 4:2:2, bo to zapewnia najlepsze efekty. Warto więc sprawdzić, czy aparat, który Cię interesuje oferuje taką możliwość.
Filmowanie RAW
Niektóre aparaty oferują 10-bit 4:2:2, ale tylko gdy korzystamy z zewnętrznego rejestratora. Inne dają gwarancję wewnętrznego zapisu. Tworząc filmy z myślą o kinie i telewizji najczęściej nagrywa się je z użyciem zewnętrznego rekordera.
To z kolei pozwala nagrywać je z w formacie RAW, czyli w najwyższej jakości. Z RAWami filmowymi jest podobnie jak ze zdjęciami – korzystanie z nich gwarantuje niemal nieograniczone możliwości w postprodukcji. Jeśli aparat pozwala nagrywać z ten sposób na zewnętrzny rekorder, to w przyszłości taka opcja może Ci się przydać.
Stabilizacja matrycy – najważniejszy element
Można kupować obiektywy ze stabilizacją, można też korzystać z gimbala. Jednak najbardziej naturalne ujęcia to takie kręcone „z ręki”. Jest jednak różnica między obrazem, który pływa, a takim, który trzęsie się jak galareta. Ten drugi pojawi się, gdy filmujemy bez stabilizacji.
Warto więc sprawdzić, czy aparat, który chcesz kupić, jest wyposażony w stabilizację matrycy. Mowa tutaj o 5-osiowej, mechanicznej matrycy. Jeśli takowa jest na pokładzie, filmowanie z ręki będzie bardzo przyjemne i bezproblemowe. Moim zdaniem to jeden z ważniejszych elementów aparatu do filmowania.
Autofokus w trybie ciągłym
Jeszcze niedawno mówiło się, że szanujący się filmowiec ostrzy manualnie. Owszem, na planie filmowym, gdy mamy czas i możliwości, ręczne ostrzenie da najlepsze efekty. Jednak przy filmowaniu reportażowym – eventy, śluby, vlogi – dobry autofokus to podstawa. Zwłaszcza, że w ostatnich latach systemy AF w aparatach zaliczyły niesamowity progres.
Dobry AF musi być wyposażony w kilkaset punktów ostrości, które pokrywają cały ekran. Ważne jest, by był szybki i czuły. W trybie ciągłym AF nie powinien gubić śledzonego obiektu nawet gdy ten porusza się szybko w obrębie kadru. Warto sprawdzić, jak AF sprawuje się w modelu, który chcesz kupić.
Jaki aparat wybrać?
Gdy wiemy już, jakie są najważniejsze elementy specyfikacji aparatów i ich ergonomii czas pomyśleć nad typem aparatu. Na rynku mamy kompakty, aparaty z matrycami APS-C lub Mikro 4/3 i profesjonalne urządzenia wyposażone w pełną klatkę. Który jest odpowiedni dla Ciebie?
Aparat kompaktowy – idealny dla vlogerów
Zaawansowane aparaty kompaktowe zainteresują osoby kręcące vlogi. Są one małe i poręczne, idealnie nadają się na podróż. Ich niewątpliwą zaletą jest zamocowany na stałe obiektyw. Dzięki niemu zyskujemy szeroki zakres ogniskowych w cenie aparatu – bez konieczności wydawania dodatkowych pieniędzy na obiektywy.
Kupując taki aparat warto sprawdzić, czy posiada obrotowy ekran i wejście mikrofonowe. Przyda się też stabilizacja matrycy. Rozmiar matryc montowanych w tego typu aparatach to najczęściej 1 cal.
Jaki aparat do vlogowania? Który model wybrać i czym się kierować? >>
Aparat z matrycą APS-C lub Mikro 4/3 – dla amatorów i zawodowców
Szukając aparatów z nieco większymi matrycami – APS-C lub Mikro 4/3 – możemy znaleźć wiele bardziej zaawansowanych modeli. Większa matryca zapewnia lepsze efekty w słabym świetle i płytką głębię ostrości. Z kolei możliwość stosowania różnych obiektywów daje nieograniczone pole do popisu.
Mikro 4/3 ma też do do siebie, że aparaty z takimi matrycami posiadają świetne systemy stabilizacji – przykładem może być chociażby Panasonic Lumix GH5.
Tego typu aparaty będą dobre dla osób filmujących eventy, filmy na YouTube. Sprawdzą się też do filmowania wideo podróżniczych. Potrafią zaoferować profesjonalne efekty, a wciąż są rozsądnie wycenione.
Sony A6400 czy A6600 – który aparat wybrać? Czy warto dopłacać? >>
Aparat pełnoklatkowy – dla najbardziej wymagających
Aparaty z matrycą FF (z ang. full frame) są najdroższe, ale oferują też największe możliwości. Duża matryca zapewnia dobre efekty w słabym świetle i świetną plastykę obrazu. Daje też dostęp do ciekawych obiektywów, które pokrywają całą matrycę, bez efektu „crop”.
Aparaty pełnoklatkowe sprawdzą się w rękach zawodowców o dużych wymaganiach. Znajdą zastosowanie na planach filmowych, przy kręceniu reklam, ale również na ślubach.
Test Sony A7S III. Czy to najlepszy aparat do filmowania? >>
Liczę na to, że moje wskazówki pomogą Ci w wyborze najlepszego aparatu. Sprawdź też poprzedni odcinek, w którym opisałem TOP 10 bezlusterkowców do filmowania:
Masz na oku konkretny model? Koniecznie napisz w komentarzu!
Dzięki temu nie przegapisz nowych artykułów, jako pierwszy dowiesz się o darmowych warsztatach foto-video i zgarniesz najlepsze rabaty na zakupy w Cyfrowe.pl! Nie martw się, nie wysyłamy spamu, ani nie piszemy codziennie :) Tylko wartościowe treści!
