Głowica do statywu – jaką wybrać i dlaczego?

Przed zakupem głowicy warto odpowiedzieć sobie na kilka prostych pytań, które pozwolą wybrać najbardziej pasujące do Ciebie rozwiązanie. Kluczowe jest tutaj, jakim rodzajem fotografii się zajmujesz i jaki posiadasz już sprzęt (statyw, aparat, obiektywy). Jeżeli nie uprawiasz sprecyzowanego gatunku fotografii, to też jest już istotny trop! Z tego artykułu dowiesz się, do czego służy głowica statywowa, poznasz wszystkie rodzaje głowic fotograficznych, a na koniec będziesz potrafił wybrać najlepszą dla siebie.

Zobacz naszą ofertę głowic statywowych >>

---

Co to jest głowica statywowa?

---

Raczej nie ma specjalnej potrzeby definiowania głowicy statywowej, gdyż akcesorium to jest znane nawet osobom na codzień niezainteresowanym fotografią. Nie mniej dla ścisłości warto nadmienić, że jest to akcesorium wykonane najcześciej z aluminium bądź magnezu, który umożliwia przymocowanie aparatu do statywu bądź monopodu, przy jednoczesnym dawaniu możliwości zmiany kąta położenia sprzętu. Ta druga część jest istotna, gdyż można przymocować aparat bezpośrednio do statywu, jednakże to głowica pozwala na swobodne ustawianie jego pozycji w różnych płaszczyznach.

Dlatego przy zakupie statywu warto zwrócić uwagę, czy w zestawie jest głowica. W ofercie sklepu Cyfrowe.pl takie informacje są wyraźnie wyszczególnione, niemniej początkujący fotografowie bywają tym faktem zdziwieni, że mają do czynienia z samym statywem. Jednocześnie zachęcam do rozważenia nie tylko zakupu całego zestawu, ale zwrócenia uwagi, czy dany trójnóg nie spełnia lepiej Twoich oczekiwań z inną głowicą niż jest w popularnym zestawie.

---

Dlaczego warto kupić dobrą głowicę statywową?

---

Głowica statywowa jest równie ważną częścią wyposażenia fotografa jak trójnóg lub monopod.

• Bezpieczeństwo sprzętu – głowica statywowa z mocnymi, solidnymi blokadami gwarantuje, że nie dojdzie do niekontrolowanego przechyłu sprzętu i ew. przewrócenia statywu oraz uszkodzenia drogiego sprzętu. Do tego dochodzą przemyślane rozwiązania blokujące szybkozłączkę (przy jednoczesnym zachowaniu płynności i komfortu obsługi głowicy).
• Intuicyjna i płynna praca – dobre głowice zapewniają łatwą zmianę pozycji aparatu. Przekłada się to na bardziej komfortowe warunki fotografowania, a co za tym idzie łatwiejsze skupienie na kadrach. Odpowiadają za to płynnie działające pokrętła czy blokady, a także odpowiednie smary gwarantujące właściwy poślizg kuli. To z pewnością przełoży się na większą liczbę udanych zdjęć!
• Wysoki maksymalny udźwig – biorąc pod uwagę udźwig statywu, trzeba wziąć pod uwagę, czy głowica dotrzyma mu kroku. Dobre głowice oferują jednocześnie wysoki maksymalny udźwig, który pozwala na zamocowanie profesjonalnego sprzętu z ciężkimi teleobiektywami i solidne trzymanie w zaplanowanej pozycji, co przekłada się na bezpieczeństwo.
• Niska waga i wysoki udźwig – podczas kompletowania zestawu należy wziąć pod uwagę wagę obydwu elementów (głowicy i statywu) a także ich maks. udźwig.
• Rozwiązania ułatwiające fotografowanie – podstawowym zadaniem głowicy jest przytrzymanie aparatu, jednakże gdy dużo fotografujesz z aparatem zamocowanym na statywie, szybko odkryjesz, iż ważne jest także, jak wygodnie pracuje się z daną głowicą. Mowa była o tym przy okazji intuicyjnej pracy, ale ważne jest, aby głowica przykładowo posiadała skalę panoramowania, poziomicę czy składaną rękojeść (to akurat funkcja ułatwiająca transport).

Więcej na temat tych powodów nabycia dobrej głowicy znajdziesz w dalszej części artykułu, ale myślę, że ta lista przekonuje do bardziej wnikliwego przyjrzenia się temu elementowi wyposażenia. Teraz możemy przejść do odpowiedzi na kluczowe pytania.

---

Jakim rodzajem fotografii się zajmujesz?
Poznaj rodzaje głowic statywowych

---

Głowica kulowa czy głowica kierunkowa

Dziedzina fotografii stanowi punkt wyjścia zarówno podczas wyboru statywu, jak i dopasowanej do niego głowicy. Ogólnie rzecz ujmując w tych rodzajach fotografii, w których konieczna jest dynamiczna praca i częsta, szybka zmiana kadru bardziej sprawdza się głowica kulowa. Należą do nich m.in. fotografia dokumentalna, podróżnicza czy portretowa. Podczas wykonywania zdjęć wymagających większej precyzji, ale jednocześnie nie wymuszających natychmiastowych zmian kadru, takich jak np. architektura, wnętrza czy martwa natura lepiej sprawdzi się głowica 2 czy 3-kierunkowa.

Głowice kulowe, takie jak np. Manfrotto MH494-BH (na powyższym zdjęciu po prawej) wykorzystują proste mechanizmy zwalniania i blokowania kuli, które umożliwiają natychmiastowe i intuicyjne zmienienie położenia aparatu. Głowice kierunkowe, takie jak np. Manfrotto MHXPRO-3W, zostały natomiast stworzone z myślą o precyzyjnych ustawieniach, które jednocześnie nie wymagają tak szybkich reakcji.

Głowice z przekładniami zębatymi

Maksymalny poziom precyzji niezbędny np. w fotografii architektury zapewniają głowice z przekładniami zębatymi. Dzięki specjalnym mechanizmom, takim w jakie został wyposażony, np. model Manfrotto MXHPRO-3WG możliwe jest wykonywanie ruchów mikrometrycznych. Warto jednak przy tym pamiętać, że ich cena jest wyższa niż tradycyjnych głowic 2 i 3-kierunkowych. Choć bardzo funkcjonalne, głowice te znajdą zastosowanie w szczególności w fotografii architektury czy wnętrzarskiej. Fotografom krajobrazowym tak wysoka precyzja może być przydatna, ale nie warto nadwyrężać dla tego budżetu.

Głowice gimbalowe

Wbrew nazwie nie są to wcale głowice do gimbali. Fotografowie korzystający z długich teleobiektywów, którzy uprawiają fotografię przyrodniczą lub sportową montują swoje instrumenty na głowicach gimbalowych (inaczej zwanych kardanowymi). Umożliwiają one wygodną pracę z ciężkimi zestawami, co byłoby niemożliwe w przypadku zastosowania głowic kierunkowych czy kulowych. Ich charakterystyczna budowa pozwala na swobodne operowanie ciężkim teleobiektywem. Sposób działania głowic gimbalowych prezentuje poniższe wideo:

Głowica panoramiczna

Specjalistycznym typem głowic są te panoramiczne. Zostały one stworzone z myślą o fotografach, których pasją jest tworzenie panoram. Profesjonalne modele wyposażone są w rotatory panoramiczne, które umożliwiają wykonywanie zdjęć ze stałym kątem obrotu. Przykładowo głowica Genesis Gear IR-64 oferuje 4 stopnie indeksowania.

Głowica statywowa a typ fotografii

Jak czytać poniższą tabelkę? Przede wszystkim podzieliłem ją na głowice kulowe i kierunkowe. Pozostałe typy głowic są na tyle wyspecjalizowane, iż odpowiedź na pytanie, gdzie ich używać została właściwie wyczerpana w ich opisach. O głowicach kulowych i kierunkowych też właściwie napisałem w tym kontekście, ale jednak czasami istnieją pewne dylematy, które myślę, że rozstrzygnąć pomoże tabelka. Zaznaczyłem w niej, w których gatunkach fotografii zalecane są dane typy głowic, z tym że pogrubiłem te kategorie, w których są w szczególności zalecane. Wszystko przez to, że np. w fotografii krajobrazowej może sprawdzić się zarówno głowica kulowa, jak i kierunkowa. Ale już w fotografii wnętrzarskiej zdecydowanie polecam głowice kierunkowe. Spójrzmy do tabelki.

	Głowica kulowa	Głowica kierunkowa	Kluczowe cechy głowicy
fotografia krajobrazowa	X	X	Rekomendowana jest głowica 3-kierunkowa, jednakże głowica kulowa może przydać się tym fotografom krajobrazowym, którzy np. lubią rejestrować dynamicznie zmieniającą się pogodę. Niezależnie od tego kluczową cechą jest niska waga głowicy.
fotografia reportażowa	X	–	Najważniejsze jest możliwość dynamicznego zmieniania kadru, z czym lepiej poradzi sobie głowica kulowa. Ważna jest też możliwość szybkiego odblokowania szybkozłączki.
fotografia podróżnicza	X	X	Podróże to zarówno krajobrazy, jak i dynamiczne sceny w mieście. Jeśli jednak trzeba postawić na jedną głowicę, to lepsza będzie kulowa, gdyż zapewnia większą dynamikę pracy, często kluczową w trakcie podróżowania.
fotografia makro	–	X	Makrofotografia wymaga ogromnej precyzji, stąd zdecydowanie lepszym rozwiązaniem będzie głowica kierunkowa.Nawet delikatna zmiana położenia aparatu ma bardzo duży wpływ na makrofotografię, stąd głowica kulowa może utrudniać precyzyjne wykonywanie zdjęć (choć rzecz jasna nie jest to niemożliwe).
fotografia architektury i wnętrz	–	X	Podobnie jak w makrofotografii kluczowa jest precyzja. Dla tych gatunków fotografii najlepszy będą głowice z przekładniami zębatymi.
fotografia produktowa	–	X	Każdy gatunek fotografii, w którym „model” poczeka na wyzwolenie migawki skłania do wyboru głowicy kierunkowej (wyjątkiem jest makrofotografia). W fotografii produktowej ma się zazwyczaj więcej czasu, aby ustawić precyzyjnie kadr, a w dodatku może on pozostawać niezmieniony przy kolejnych ujęciach (w fotografii packshotowej). To sprawia, że rekomendowanym wyborem staje się głowica kierunkowa.
fotografia przyrodnicza i sportowa	X	–	W tych gatunkach głowica ma przede wszystkim podtrzymywać sprzęt, zwiększając komfort pracy. Najlepszym wyborem byłaby głowica gimbalowa, ale alternatywnym rozwiązaniem jest właśnie głowica kulowa.

 

Uniwersalna głowica do każdego typu fotografii

Być może wciąż poszukujesz swojej dziedziny fotografii lub lubisz zajmować się różnymi gatunkami, ale potrzebujesz tylko jednej głowicy. Którą wybrać w takiej sytuacji? Pomyśl wtedy o swoim stylu fotografowania. Czy wykonujesz zdjęcia powoli, bardzo precyzyjnie dopracowując kadr, czy jednak lubisz szybko zmieniać lokalizacje i wciąż poszukiwać nowych tematów. W pierwszym przypadku trafnym wyborem będzie głowica kierunkowa, natomiast w drugim kulowa.

Z mojego doświadczenia wynika, że najczęściej, gdy wychodzę z aparatem bez zamysłu realizowania konkretnego projektu, sięgam i tak po głowicę kierunkową. Posiadana przez mnie głowica Manfrotto MHXPRO-3W wciąż zachowuje elastyczność, która pozwala w miarę płynnie zmieniać kadr, a jednocześnie daje mi precyzję, która pozwala na wykonanie zdjęć z architekturą w tle. W moim wypadku wynika to także z korzystania z aparatu o większym gabarycie, jaką jest pełnoklatkowa lustrzanka z jasnym obiektywem. I tutaj trzeba by przejść do kolejnego ważnego pytania!

---

Jaki posiadasz zestaw fotograficzny?

---

Maksymalny udźwig głowicy statywowej

Podobnie jak w przypadku statywów, kwestia wykorzystywanego sprzętu ma przede wszystkim znaczenie w kontekście maksymalnego udźwigu głowicy. Można by rzec, że im więcej tym lepiej, jednakże zwiększanie nośności głowicy wiąże się ze wzrostem jej wagi i ceny. Dlatego nie ma sensu zawyżanie tego parametru. Z drugiej jednak strony warto wziąć mały zapas tak, aby w przypadku rozbudowy zestawu, nie być zmuszonym do zmiany głowicy.

Pamiętaj, iż maksymalny udźwig głowicy musi pokrywać się z możliwościami statywu. Jeżeli Twój trójnóg pozwala maksymalnie na zamontowanie sprzętu o wadze wynoszącej 4 kg, to głowica o nośności 6 kg i tak nie wykorzysta całego swojego potencjału. Jednocześnie, jeśli planujesz rozbudowę posiadanego sprzętu, zamierzając przy tym wymienić statyw, to warto wyposażyć się docelowo w bardziej wydajną głowicę.

---

Kilka słów na temat szybkozłączki

---

Istotnym parametrem głowicy jest także rodzaj wykorzystywanej szybkozłączki. Część głowic wykorzystuje dedykowane płytki, które są kompatybilne tylko z nimi lub wąską gamą produktów (np. danego producenta). Jeżeli często zdarza Ci się wykorzystywać różnorodne akcesoria lub na statywie montować na zmianę kilka aparatów to dużo bardziej praktycznym rozwiązaniem będzie dobór głowicy kompatybilnej ze standardem Arca Swiss. Więcej informacji na temat tego systemu mocowania znajdziesz w poniższym artykule:

>> Szybkozłączka – niepozorne, lecz niezwykle ważne akcesorium

---

Jakie dodatkowe rozwiązania ułatwią pracę z głowicą?

---

Mechanizm uwalniania w głowicy statywowej

Funkcjonalna głowica powinna być wyposażona w szybki mechanizm uwalniania. Producenci stosują przeróżne rozwiązania, odmienne dla poszczególnych modeli. Ich wspólną cechą jest projekt, który zapewnia blokadę przed przypadkowym zwolnieniem szybkozłączki (co doprowadziło by do nieuchronnego upadku sprzętu) przy jednoczesnej możliwości sprawnego i łatwego odblokowania zamontowanego aparatu. Poniższe wideo przedstawia sposób działania blokady zastosowanej w głowicy Manfrotto MHXPRO-BHQ2.

W głowicach wykorzystujących standard Arca Swiss sposoby mocowania szybkozłączki są zawsze zbliżone. Producenci stosują śruby, które umożliwiają odblokowanie płytki. Dodatkowo o bezpieczeństwo sprzętu dbają blokady, które zapobiegają przypadkowemu strącenie sprzętu.

Skala panoramowania

Jeśli zdarza Ci się wykonywać panoramy, ale nie na tyle często by potrzebować specjalną głowicę panoramiczną, to przydatną funkcją będzie skala panoramowania. Naniesiona jest ona u podstawy głowicy i pozwala na precyzyjne operowanie aparatem. Dzięki temu możesz zachować przesunięcia o taki sam kąt w trakcie gromadzenia zdjęć źródłowych lub zachowywać takie same ustawienia dla różnych scen.

Głowica z poziomicą

Bardzo przydatnym, choć często niedocenianym, dodatkiem do głowic są poziomice. W zależności od zaawansowania danego modelu głowicy stosowane są pojedyncze, umożliwiające wypoziomowanie aparatu lub kilka poziomic dla poszczególnych płaszczyzn. Chociaż coraz częściej aparaty wyposażone są w elektroniczne poziomice, to jednak taka tradycyjna wciąż bywa przydatna – np. podczas fotografowania przy dużym nasłonecznieniu, gdy korzystanie z ekranu staje się nieco trudniejsze, a pozycja aparatu uniemożliwia spoglądanie na scenę przez wizjer.

Głowicę stosujemy zawsze w tandemie ze statywem. Jeżeli poszukujesz także odpowiedniego dla siebie trójnogu, zajrzyj do wcześniejszych poradników:

Statywy idealne na zimę – funkcje przydatne podczas zimowego pleneru

3 Legged Thing – statywy, które zaskakują funkcjonalnością

Czym różnią się statywy filmowe od fotograficznych?