Czym różnią się statywy filmowe od fotograficznych?

Narzędziem, które bezsprzecznie jest niezbędnym elementem ekwipunku każdego filmowca są statywy. Na rynku istnieje cała gama modeli, jednak część z nich jest zarezerwowana dla amatorów fotografii. Dlaczego powinieneś używać statywu filmowego? Czym różni się on od statywu fotograficznego? W tym artykule pokażę, na jakie statywy filmowe warto zwrócić uwagę i pomogę Ci dokonać właściwego wyboru.

Waga maksymalna statywu

Nie sposób poruszyć temat różnic pomiędzy statywami fotograficznymi a filmowymi, bez zwrócenia uwagi na bardzo ważny czynnik – wagę montowaną na statywie. Aparaty fotograficzne mają to do siebie, że w dzisiejszych czasach są na tyle zminiaturyzowane, że ich ciężar zbytnio nie zaskakuje, chyba że na korzyść. Sprawa ma się zgoła inaczej w przypadku kamer filmowych oraz sprzętu typowo filmowego. Niejednokrotnie używane w filmie kamery są bardzo ciężkie, albo posiadają specyficznie zlokalizowany środek ciężkości. Statywy fotograficzne nie są przystosowane w większości przypadków do prawidłowego zbalansowania dużego ciężaru i istnieje spore ryzyko, że montując na nich duży lub też ciężki sprzęt, zwyczajnie go zniszczymy. Kolejną kwestią jest stabilizacja takiego ciężaru – lekkie, fotograficzne statywy nie posiadają wielu zabezpieczeń – w takim przypadku istnieje ryzyko, że Twój aparat bądź kamera zostaną dosłownie „zdmuchnięte” przez siłę wiatru podczas filmowania na zewnątrz. Wiele lat temu, właśnie w taki sposób zniszczyłem swoją pierwszą poważną kamerę – poprzez pozostawienie jej na statywie fotograficznym w wietrznych warunkach, bez żadnego zabezpieczenia. Ciekawym statywem oferującym udźwig aż do 20 kg jest Manfrotto 535, który pomimo swojej lekkości jest w stanie w odpowiedni sposób zabezpieczyć montowany na nim sprzęt video. Duża część statywów filmowych posiada również wewnętrzny „krzyżak”, mający dodatkowo zabezpieczyć stabilność całej konstrukcji.

Jeśli jesteś początkującym filmowcem – zainwestuj w PORZĄDNY statyw filmowy, a inwestycja zwróci się wielokrotnie, choćby w formie braku nerwów podczas filmowania. Bez oszczędzania, bez półśrodków. Jeśli uważasz, że mając świetną kamerę wystarczy Ci statyw fotograficzny za grosze – niestety jesteś w błędzie. /Philip Bloom/

Poziomowanie kamery

Jednym z bardzo ważnych elementów podczas pracy na planie filmowym jest odpowiednie zarządzanie czasem. Każda czynność powinna być wykonana na tyle szybko, by zmieścić się w założonym czasie. To, co sprawia trudności początkującym filmowcom podczas pracy na statywie, to odpowiednie wypoziomowanie kamery, które jest kluczowe podczas kręcenia filmu. O ile na statywie fotograficznym nie ma to większego znaczenia (zdjęcia można w łatwy sposób zeskalować i obracać, wyrównując poziom), tak w przypadku filmu przez 90% czasu będzie zależeć Ci na tym, by utrzymać pełny poziom kamery na statywie. Ułatwieniem w tym przypadku są gniazda półkuli. Gniazda te umożliwiają operatorowi założenie głowicy, która swoim kształtem przypomina półkulę. Narzędzie to zdecydowanie ułatwia i przyspiesza moment poziomowania kamery na statywie – nie musisz się w takim przypadku martwić o żmudną zmianę wysokości poszczególnych nóg statywu. Zamiast tego, wystarczy poluzować uchwyt gniazda i wyrównać poziom kamery na statywie, często wspomagając się wbudowaną w statyw poziomicą. Gniazda te posiadają różne rozmiary, warto więc sprawdzić wcześniej, jakiej wielkości będziesz potrzebować. Standardem w małych kamerach oraz lustrzankach jest gniazdo 75 mm. Idealnym przykładem profesjonalnego zastosowania takiej półkuli jest statyw Manfrotto 502AM wraz z głowicą 502A.

Głowica olejowa

To, co charakteryzuje większość statywów fotograficznych to brak tzw. głowicy olejowej. Filmując i wykonując ruchy kamerą na takim statywie fotograficznym, bardzo często może się zdarza, że obraz będzie „szarpany” i widoczny będzie brak płynności w ruchu. Konstrukcja olejowa głowic do statywów filmowych sprawia, że wykonywane ruchy są płynne, a sama głowica porusza się bez szarpania oraz skokowych ruchów. W głowicy takiej jak np. Manfrotto 502A, możemy również dostrzec funkcję zmiany oporu podczas ruchu panoramicznego kamery. Jest to szczególnie przydatne, gdy wykonywany szwenk (czyli np. ruch panoramujący) musi trwać długo i odbywać się powoli. Większy opór głowicy olejowej sprawi, że ruch będzie można wykonać znacznie płynniej przez większy zakres czasu.

Rączka

W przypadku wykonywania płynnych ruchów kamerą, ważne jest odpowiednie wytłumienie ruchów operatora, który obsługuje głowicę statywu. Jednym z nadrzędnych narzędzi w takiej sytuacji jest długa rączka, pozwalająca na bezstresową obsługę głowicy statywu w każdej osi. Statywy fotograficzne bardzo często są wręcz pozbawione takiej rączki, a panoramowanie czy tiltowanie na takim statywie może być zdecydowanie utrudnione. Wybierając statywy filmowe warto zwrócić uwagę, czy istniejąca rączka jest regulowana, a jeśli nie, to czy można ją wymienić na taką, w której dowolnie zmienimy długość – jak np. w modelu Manfrotto MN519LV, dedykowanym do wielu statywów marki Manfrotto.

W przypadku, gdy posiadana przez nas głowica jest niskiej jakości, warto zrezygnować z obsługi statywu za pomocą rączki. W takim przypadku paradoksalnie lepiej jest używać własnych rąk, które bardziej wytłumią ruchy wadliwej głowicy. /Philip Bloom/