Pamiętam moment, jak producenci wprowadzali po raz pierwszy funkcje nagrywania w lustrzankach i traktowano to jako zwykły bajer. Dziś bezlusterkowce stały się pełnoprawnymi kamerami, a profesjonalne wideo można nagrać już z coraz większą liczbą typów urządzeń. Dużą rolę w tej rewolucji odegrały klatki operatorskie. Zamknij w niej swój sprzęt – chociaż to klatka, to dasz mu jeszcze więcej możliwości, a sobie swobody twórczej. Zajrzyj do tego artykułu, aby dowiedzieć się, na co zwrócić uwagę przy jej zakupie.
Po co mi klatka operatorska?
Każda klatka operatorska spełnia 2 zadania – umożliwia przymocowanie dodatkowych akcesoriów foto-wideo (np. rączek, mocowania monitora podglądowego, lampy LED, mikrofonu itp.) i zwiększa ochronę korpusu aparatu, kamery czy smartfona. Rozbudowując ją o szereg elementów montażowych, możesz stworzyć prawdziwy, profesjonalny zestaw operatorski. Wiele akcesoriów niezbędnych przy zaawansowanej realizacji wideo nie podłączysz bezpośrednio do aparatu, ale z klatką operatorską staje się to bardzo łatwe. Wiele różnych adapterów, przejściówek, uchwytów, mocowań, zacisków, zaczepów, klamer, rączek i trzymadeł pozwala na swobodne konfigurowanie zestawu operatorskiego tak, aby był dopasowany do Twoich ujęć i stylu pracy z kamerą czy aparatem. Sprawdź zresztą poniżej kilka przykładowych zestawów.
Klatka operatorska do A7III / A7RIII i A9 Cage [2918] z górną rączką, drewnianą rączką boczną, mocowaniem monitora podglądowego i zamocowanym bezprzewodowym odbiornikiem audio (akcesoria sprzedawane są oddzielnie).
Klatka operatorska Tilta TA-T16-C-B do Sony FX3/FX30 z górną rączką, bocznym uchwytem, bazą do rurek 15 mm i 2 rurkami 15 mm.
Pamiętaj, że klatka operatorska stanowi jedynie bazę do stworzenia zestawu operatorskiego i konieczne jest jej rozbudowanie o dodatkowe osprzęty. Niemniej już sama klatka zapewnia kilka bezpośrednich opcji montażu (np. na złączu zimnej stopki) i okalając korpus aparatu czy kamery swoją metalową obudową zwiększa jego ochronę.
Jak dobrać klatkę operatorską?
Klatki operatorskie opracowywane są specjalnie z myślą o konkretnych modelach aparatów, kamer i smartfonów. Dlatego musisz przede wszystkim poszukać takiej, która pasuje do posiadanego przez Ciebie sprzętu. Jest to najczęściej opisane już w nazwie produktu. Część klatek jest kompatybilna z szerszą gamą urządzeń, są to jednak zazwyczaj pokrewne modele aparatów i kamer, należące do jednej linii czy rodziny (np. klatka operatorska do Sony A7III / A7RIII i A9).
Klatka operatorska opracowana specjalnie dla aparatu Nikon Z8
Wyjątkiem są uniwersalne klatki operatorskie do smartfonów. Podobnie jak uchwyty do urządzeń mobilnych mają one specjalne mocowanie kompatybilne z urządzeniami o pewnym zakresie przekątnych ekranu czy szerokości obudowy (liczonej wraz z etui). Oczywiście istnieją też klatki operatorskie opracowane specjalnie dla konkretnych smartfonów. Mają one podobną funkcjonalność, z tym że klatki przeznaczone do konkretnych urządzeń mobilnych mogą oferować złącza obiektywów i filtrów dopasowane do jednostki aparatu danego smartfona. Zobacz poniżej porównanie uniwersalnej klatki do smartfona i dedykowanej.
Klatka operatorska dla iPhone’a 14 Pro Max z mocowaniem obiektywów i filtrów optycznych dostosowanym do zestawu aparatów tego smartfona
Różnice pomiędzy wariantami klatek operatorskich
Czasami nawet w obrębie pojedynczego producenta istnieje kilka wariantów klatek operatorskich dla danego modelu aparatu czy kamery. Różnice polegają na zastosowaniu odmiennych rozwiązań konstrukcyjnych czy stworzeniu bardziej designerskiej serii (wyposażonej w drewniane gripy i stylizowane elementy). Niezależnie jednak od tego, który wariant wybierzesz, każdy oznaczony jako kompatybilny z danym modelem sprzętu, będzie umożliwiał jego zamocowanie.
Stylizowana klatka operatorska do aparatu FujiFilm X-T50, oferująca zdobienia i drewniany grip. Taka budowa koresponduje ze stylistyką retro aparatu X-T50.
Przykładem takiej różnicy może być podstawowa klatka operatorska SmallRig do aparatu Panasonic Lumix S5 II i jej wersja z linii Black Mamba. Ta druga odróżnia się przede wszystkim konstrukcją dodatkowo otaczającą grip aparatu. Innym przykładem będzie wersja klatki operatorskiej do aparatu Panasonic Lumix S1/S1R z zamocowanym battery gripem BGS1 (dostępna jest też wersja tylko do samego korpusu tego modelu).
Poszczególne modele klatek operatorskich dostępne są także w różnych zestawach. Przykładowo SmallRig oznacza te warianty różnymi numerami, tak iż oferuje samą klatkę operatorską, z rączką górną, z rączką górną i boczną itd. Warto przejrzeć te oferty dla danego modelu aparatu czy kamery, gdyż pozwalają na załatwienie sobie od razu całego zestawu operatorskiego w korzystnej cenie.
Co powinna mieć dobra klatka operatorska?
Solidna konstrukcja – absolutna podstawa, która da fundament pod czasami sporo ważące akcesoria foto-wideo i skutecznie zwiększy ochronę korpusu aparatu i kamery. Na szczęście wszystkie klatki renomowanych producentów wykonane są z solidnego aluminium (często klasy lotniczej).
Konstrukcja dopasowana do aparatu – dobrze spasowana klatka operatorska umożliwia wygodne korzystanie z wszystkich funkcji aparatu. Daje więc dostęp do elementów sterujących i umożliwia wymianę akumulatora i karty pamięci bez konieczności demontażu całej klatki.
Kilka punktów mocowania aparatu – solidny montaż aparatu w klatce operatorskiej nie tylko zwiększa bezpieczeństwo sprzętu, ale także gwarantuje komfortową pracę. Aparat czy kamera nie przekręca się, co pozwala na spokojną pracę z zestawem operatorskim. Aby zapewnić stabilny montaż w klatkach, stosuje się 2 i 3-punktowe systemy mocowania.
Gumowane podkładki – zabezpieczają korpus zamocowanego sprzętu przed zarysowaniami. Dodatkowo zwiększają stabilność mocowania w klatce.
Wiele punktów mocowania akcesoriów – ich liczba jest uzależniona od modelu klatki i od tego, do jakiego sprzętu jest przeznaczona. Rzecz jasna klatka do podstawowego modelu aparatu będzie oferowała mniej opcji mocowania niż ta do profesjonalnej kamery filmowej. Niemniej ogólnie warto stawiać na te klatki, które dadzą Ci więcej możliwości montażu – i to nie tylko kwestia liczby rodzajów złączy, ale również ich zróżnicowanego rozmieszczenia (co pozwoli na zamocowanie akcesoriów od góry, z boku itd.). Przykładowe podstawowe punkty mocowania to otwory gwintowane ¼’’, 3/8’’, ARRI 3/8’’, szyna NATO, mocowanie typu zimna stopka, przyłącza paska, QD itp.
Zintegrowana szybkozłączka – chociaż klatki operatorskie posiadają standardowe wyjścia statywowe ¼’’, to fajnym rozwiązaniem jest zintegrowana w dolnej części szybkozłączka zgodna z Arca Swiss. Umożliwia szybkie przełączanie się pomiędzy filmowaniem z ręki a statywem czy stabilizatorem.
Schowek na klucz – nie jest to niezbędne, ale bardzo przydatne, gdy klatka operatorska posiada w swojej konstrukcji schowek na mały klucz. Umożliwia on solidne dokręcenie elementów zestawu operatorskiego, a takie jego ukrycie pozwala mieć go zawsze przy sobie. Unikniesz więc wpadki, gdy na planie zdjęciowym masz wszystkie elementy niezbędne do nakręcenia ujęcia, ale nie masz czym ich ze sobą połączyć (na planie zdjęciowym przyda się też zestaw narzędzi).
Podsumowanie
Wybór klatki operatorskiej jest dosyć prosty, choć szeroka oferta może sprawiać, że początkowo wydaje się, iż trudno przebić się przez mnogość propozycji. Najpierw jednak poszukaj wariantów kompatybilnych z Twoim sprzętem, a potem sprawdź, czy dany model klatki daje Ci niezbędną funkcjonalność. Stylowe klatki operatorskie, takie jak np. SmallRig 4714 będą dobrą opcją, jeśli chcesz mieć cały czas sprzęt przy sobie, zamocowany w klatce (niestety takie warianty nie są dostępne dla każdego aparatu).
Zajrzyj jeszcze do poniższych artykułów, aby poznać akcesoria, które przydadzą Ci się podczas używania klatki operatorskiej. Podziel się w komentarzu, czy korzystasz z klatki operatorskiej i jakie akcesoria wchodzą w skład Twojego zestawu operatorskiego.
