Wszystko o kartach pamięci. Jak wybrać najlepszą kartę do aparatu, telefonu czy drona?

Małe, niepozorne a tak ważne – karty pamięci! Towarzyszą nam praktycznie każdego dnia, choć tak rzadko zwracamy na nie uwagę. No a to przecież od nich zależy bezpieczeństwo danych a zły wybór karty może kosztować nas utratę materiału! Co powinieneś wiedzieć przed zakupem i jak wybrać odpowiednią kartę do aparatu? Dlaczego podobne karty różnią się od siebie ceną? Co sprawia, że jedne są lepsze od innych? Jak odczytać oznaczenia i skróty nadrukowane na kartach pamięci? Jakich nośników lepiej unikać? Wszystkiego dowiesz się z tego wpisu!

Rodzaje kart pamięci – jak wybrać odpowiednią kartę pamięci?

Po pierwsze należy wybrać odpowiedni rodzaj karty. To podstawa! Wybierając nieodpowiedni typ narazimy się na brak współpracy z aparatem czy innym urządzeniem. Innymi słowy, po prostu jej nie wsadzimy do gniazda. Pamiętaj! Kartę pamięci należy za każdym razem dopasowywać do konkretnego aparatu. Jak sprawdzić, jaki rodzaj kart obsługuje Twoje urządzenie? Najłatwiej w instrukcji lub specyfikacji urządzenia na stronie producenta. Jakie są typy kart i czym się od siebie różnią?

Standardowe karty SD i ich kuzyni SDHC i SDXC

Jednym z najpopularniejszych rodzajów kart pamięci są karty Secure Digital, czyli inaczej karty SD. Są na tyle popularne, że są prawdopodobnie właśnie ich kształt przychodzi Ci na myśl jako pierwszy, kiedy myślisz o kartach pamięci. Są z nami od 2000 roku i można zaryzykować stwierdzeniem, że dziś absolutnie królują na rynku. Właśnie takie karty pamięci wykorzystuje zdecydowana większość nowych aparatów dostępnych na rynku. Istnieje więc duże prawdopodobieństwo, że to właśnie taki typ karty jest Ci potrzebny!

Przykład karty SD

Różnice pomiędzy kartami SD, SD-HC i SD-XC

Rodzina kart SD przez lata ewoluowała i do jej grona dołączyły również karty SD-HC i SD-XC. Czym różnią się od siebie? Klasyczne karty SD mogły mieć maksymalną pojemność 2GB i zostały zastąpione przez SDHC (HC to skrót od High Capacity, czyli „wysoka pojemność”). Karty SDHC mogą przechowywać do 32 GB danych. Pracują one jednak w systemie plików FAT32, przez co maksymalna wielkość pojedynczego pliku to 4GB – nie powinno to robić różnicy dla fotografów, ale może robić ją filmowcom.

Karta SD-HC i SD-XC

Kolejną generacją poczciwych SD-ków zostały karty SDXC (Extended Capacity – „rozszerzona pojemność”), które mogą przechowywać aż do 2000 GB. Dodatkowo karty SD-XC wykorzystują system plików exFAT, dzięki czemu mogą one zapisywać pliki o maksymalnym rozmiarze równym rozmiarowi karty. To oznacza, że filmowcy mogą robić bardzo długie ujęcia, które będą zapisane w jednym pliku.

Karty MicroSD, MicroSDHC, MicroSDXC (T-Flash / TransFlash / TF)

Karty MicroSD (nazywane również TransFlash, lub w skrócie T-Flash, TF) są wielkości paznokcia małego palca u dłoni, a mimo to potrafią pomieścić ogromne pokłady danych. Można powiedzieć, że jest to mniejszy brat kart SD. Są najczęściej wykorzystywane w smartfonach, dronach i kamerkach sportowych jak np. GoPro. Do ich niewątpliwych zalet można z pewnością zaliczyć rozmiar i wagę. Rozwinięcia HC i XC oznaczają dokładnie to samo, co w przypadku większych braci. Karty microSD mają również bardzo dobry stosunek ceny do pojemności.

Karta MicroSD i adapter SD

A1 lub A2 – oznaczenie na kartach microSD do smartfonów i tabletów

Skrót „A” pochodzi od słowa „aplikacja”. Można go też skojarzyć sobie ze słowem Android (takie nazewnictwo stosuje m.in Sandisk). Karty z takim symbolem dedykowane są do urządzeń mobilnych takich jak smartfony, tablety oraz przenośne konsole do gier. Czym te urządzenia zasłużyły sobie na osobny rodzaj kart? Otóż w nieco odmienny sposób niż aparaty czy kamery korzystają one z pamięci. Zamiast zapisu ciągłego, zapisują i czytają mniejsze porcje danych, które są zagospodarowywane na karcie w bardziej nieregularnych odcinkach czasu. I zamiast zapisu ciągłego opisywanego literami C lub V (o tym w dalszej części tekstu) stosują zapis losowy. Szybka karta do zapisu ciągłego wcale nie musi być szybka podczas zapisu losowego i odwrotnie. Ich prędkości nie mierzy się w megabajtach na sekundę, lecz w operacjach wejście-wyjście na sekundę (IOPS). Tą jednostką opisuje się wydajność dyskową, która mówi nam, jak wiele jednoczesnych operacji może wykonać urządzenie w ciągu jednej sekundy. Jeśli zależy Ci na płynnym działaniu gier i aplikacji, wybierz kartę micro z oznaczeniem „A”.

• A1: minimalny odczyt losowy 1500 IOPS, minimalny zapis losowy 500 IOPS
• A2: minimalny odczyt losowy 4000 IOPS, minimalny zapis losowy 2000 IOPS

Używanie kart micro z adapterami

…ale, ale! Choć jest możliwe używanie ich przy pomocy adaptera SD z aparatami fotograficznymi, to praktyka pokazuje że lepiej tego nie robić. Karty microSD ze względu na swoje małe wymiary są nieco bardziej podatne na uszkodzenia i błędy. Dodatkowe połączenie z adapterem też raczej niekoniecznie wpływa pozytywnie na ich działanie. W przypadku awarii odzyskanie danych z microSD może okazać się nie tylko bardzo drogie, ale i często niemożliwe. Dlatego też jeśli zamierzasz kupić kartę do aparatu, to wybierz natywny format, a nie microSD z adapterem.

Karty CF, CFast, XQD i CFexpress

Kiedyś karty CF (Compact Flash) były podstawowym rodzajem kart pamięci w fotografii. Sloty tego typu wykorzystywały nie tylko aparaty stricte profesjonalne, ale również i te amatorskie. Dziś jednak są wykorzystywane już wyłącznie w kilku bardziej profesjonalnych lustrzankach i nie da się ukryć, że karty CF powoli odchodzą w niepamięć na korzyść SD i nowszych konstrukcji takich jak CFexpress (ale o nich za chwilę).

Karta CF

Dlaczego wciąż ten rodzaj kart można spotkać w sprzedawanych obecnie aparatach? Mają kilka zalet, a w szczególności należy podkreślić ich wytrzymałość i niezawodność. Minusem niestety jest możliwość zgięcia pinów w slocie aparatu… Warto na to uważać!

Cfast i CFast 2.0

Rozwinięciem klasycznych kart CF są CFast. Wyglądają praktyczne tak samo, jednak są znacznie szybsze od zwykłych CF. Nie oznacza to jednak, że do aparatu ze slotem CF można bez problemu wsadzić kartę CFast – te karty, choć wyglądają niemal identycznie, to nie są ze sobą kompatybilne. Dlatego przy zakupie upewnij się, jaki dokładnie rodzaj karty obsługuje Twój aparat!

Karta CFast

CFexpress

Tu sprawa robi się nieco bardziej skomplikowana. Choć nazwa wskazuje na pokrewieństwo z CF to karty CFexpress nie do końca przypominają klasyczne Compact Flashe. Obecnie na rynku mamy karty drugiej generacji, CFexpress 2.0. Występują one w aż trzech wariantach, które znacząco różnią się od siebie! Ogólnie rzecz biorąc to karty, które łączą w sobie cechy innych rodzajów kart. Są kompaktowe, niezwykle wytrzymałe i mogą służyć przez lata. Największą ich zaletą jest jednak prędkość, która potrafi zawstydzić sporą część szybkich dysków SSD! To otworzyło producentom sprzętu fotograficznego wiele możliwości.

CFexpress typ B i CFexpress typ A

Krótka ściąga z różnicami pomiędzy typami A, B i C:

• Typ A – jest najmniejsza, a jej rozmiar podobny jest do karty SD, jednak jej prędkość dochodzi do 1000 MB/s.
• Typ B – jest większa, ale i też szybsza. Mówimy tu o prędkościach do 2000 MB/s
• Typ C – jest największa, ale też najszybsza. Wykorzystuje się ją w najbardziej zaawansowanych urządzeniach, które potrzebują prędkości zapisu dochodzącej do 4000 MB/s

Typ rodzaj nośników jest stosunkowo nowy, dlatego też wykorzystuje go stosunkowo niewiele aparatów. Z czasem jednak rodzaj ten z pewnością zyska na popularności ze względu na bezkompromisowość i możliwości jakie daje.

XQD

No i w tym momencie dochodzimy do karty XQD, które są pierwowzorem dla… CFexpress 2.0 typu B. Co ciekawe, to w części aparatów ze slotem XQD można używać kart CFexpress typu B (ale nie we wszystkich, dlatego sprawdź kompatybilność przed zakupem). Jaka jest przyszłość tego typu kart? Raczej nie maluje się ona zbyt kolorowo – prawdopodobnie zostaną wyparte i zastąpione przez CFexpress.

Karta XQD

Inne typy kart pamięci

Na rynku można spotkać również inne typy kart. Będą to raczej niszowe produkty jak na przykład karty: M2, Memory Stick, MMC, xD czy MMC, jednak są one obecnie nieco wymarłymi rozwiązaniami, dlatego też nie będę Cię zanudzać. Jeśli jakieś twoje urządzenie ma nietypowy format karty – nie bój się zapytać o niego w komentarzu!

Najważniejsze parametry kart i wyjaśnienie skrótów

GB – czyli pojemność karty pamięci. Czy więcej zawsze znaczy lepiej?

Zaraz po wyborze odpowiedniego rodzaju karty pamięci, który będzie pasował do Twojego urządzenia, pewnie zwrócisz uwagę na pojemność karty. Jest ona wyrażana najczęściej w gigabajtach, oznaczanych skrótem GB. Nie ma tu większej filozofii – im więcej gigabajtów, tym więcej zdjęć i filmów pomieści. Ile dokładnie zdjęć wejdzie na przykład na kartę 64gb? Dużo będzie tu zależeć od sprzętu, który posiadasz – różnice w wielkości plików pomiędzy aparatami mogą być ogromne. Sporo będzie zależeć też od tego jakiego formatu zdjęć używasz (jpg zawsze będą mniejsze niż RAWy), ale także od warunków w jakich fotografujesz/filmujesz (wyższe ISO to najczęściej większy rozmiar pliku). Jeśli nagrywasz w 4K lub w 8K, lub Twój aparat posiada wysoko megapikselową matrycę, wtedy warto wybrać większą pojemność.

Kalkulator pojemności kart pamięci >>

Karta o pojemności 64GB

Jednak czy zawsze warto wybierać największe możliwe karty pamięci? Otóż niekoniecznie… Po pierwsze należy sprawdzić, jaką maksymalną pojemność obsługuje urządzenie. Raczej przy nowych aparatach, kamerach i dronach ograniczenie takie występuje relatywnie rzadko (ale zdarza się), tak w przypadku starszych konstrukcji ryzyko wystąpienia ograniczenia pamięci jest znacznie większe.

Osobiście zawsze polecam wziąć dwie mniejsze karty, zamiast jednej dużej. Dlaczego tak? Bo w razie awarii łatwiej (i taniej) jest odzyskać dane z mniejszej karty, a poza tym też w razie takiego przypadku nie tracimy całości materiału, a wyłącznie dane z tej jednej karty. To taki osobisty „protip”, ale zrobisz, jak uważasz za słuszne!

Prędkość i klasy prędkości

Szybki, muszę być szybki, szybkość, prędkość. Dlaczego to tak ważne w karatach pamięci? Zbyt wolna karta sprawi, że aparat momentalnie zapcha bufor, co uniemożliwi dalsze fotografowanie lub filmowanie. Szybkie karty pozwalają na błyskawiczne zwolnienie pamięci buforu i brak przestojów w pracy.

MB/s – to prędkość odczytu, nie zapisu!

Jeśli widzisz na karcie lub jej opakowaniu prędkość podaną w MB/s (megabajt na sekundę) to nie daj się zwieść! Niestety producenci nośników stosują bardzo często nieczysty ruch, podając na opakowaniu prędkość odczytu, a nie zapisu. Oczywiście prędkość odczytu danych również jest ważna i mówi o tym jak szybko możemy zgrać materiał z karty pamięci. Nie ma ona jednak wpływu na prędkość zapisywania materiału. Jest to niezwykle mylące i często mylone! Dlatego też warto zawsze szukać informacji o maksymalnej prędkości zapisu. Co ciekawe to… nie zawsze jest ona podana…

90MB/s jest wyłącznie określeniem prędkości odczytu. Producent nawet na swojej stronie nie określił prędkości zapisu

Co to jest UHS i czym różni się UHS-I od UHS-II?

Niemniej warto zwrócić uwagę na kilka oznaczeń, między innymi na klasę prędkości magistrali – czyli klasę UHS. W teorii mamy trzy klasy:  UHS-I – do 104 MB/s, UHS-II – do 312 MB/s, UHS-III – do 624 MB/s – jednak w praktyce trzecia jeszcze nie jest jeszcze wykorzystywana. Najczęściej oznaczone są na karcie wyłącznie poprzez zapis cyfry rzymskiej. Warto zwrócić uwagę, że są to wartości DO, co oznacza, że karta UHS-II może być (i prawdopodobnie będzie) wolniejsza niż zakładane 312 MB/s. Co ważne to to, że karty UHS-I można używać bez problemów z aparatami posiadającymi slot UHS-II (choć oczywiście ograniczy to wydajność sprzętu), jednak karty UHS-II niekoniecznie muszą być kompatybilne z urządzeniami posiadającymi slot UHS-I. Warto o tym pamiętać i sprawdzić kompatybilność przed zakupem.

Karta UHS-II i UHS-I

V60, V30, V90, V10 – czym jest parametr V na karcie pamięci?

Jeśli producent nie podaje w specyfikacji technicznej prędkości zapisu to może to budzić pewne obawy, jednak warto wtedy spojrzeć na klasę prędkości zapisu – oznaczoną jako V. Oznaczenie to posiada większość nowych kart pamięci – szczególnie tych mniejszych rozmiarów jak np. SD, czy MicroSD. Najczęściej spotkać można karty z parametrami V6 / V10 / V30 / V60 / V90. W przeciwieństwie do klasy UHS, oznaczenie ‘V’ odpowiada minimalnym, a nie maksymalnym prędkościom zapisu. Dla przykładu karta pamięci z oznaczeniem V60 zapisze dane z minimalną prędkością 60MB/s, a karta V10 to minimalnie 10MB/s. Dość proste prawda?

Karta z oznaczeniem V90

Bardziej skomplikowaną matematykę muszą zastosować filmowcy, ponieważ bitrate wideo jest wyrażany w Mb/s (megabit na sekundę), a nie MB/s (megabajt na sekundę). Różnica między bitami i bajtami jest… ogromna bo jeden bajt to osiem bitów (1MB/s = 8Mb/s).

By ułatwić nieco dobór tutaj mała ściąga:
V6 – 6MB/s = 48Mb/s,
V10 – 10MB/s = 80Mb/s,
V30 – 30MB/s = 240Mb/s,
V60 – 60MB/s = 480Mb/s,
V90 – 90MB/s = 720Mb/s.

Jeśli chcesz nagrywać materiały w 4K lub planujesz robienie bardzo szybkich serii zdjęć, to raczej powinieneś się skupić na klasie V60 lub V90. By ułatwić wybór, producenci nośników często też umieszczają na nich oznaczenia FHD lub 4K dla filmowców. Jeśli jednak nie zamierzasz wykorzystywać takich trybów lub Twój aparat na to nie pozwala, możesz spokojnie zaoszczędzić trochę pieniędzy, kupując kartę z niższym parametrem V.

Jaką kartę pamięci kupić do filmowania w 4K? >>

Klasa U1, U3 – co znaczy U?

Parametr ten również oznacza minimalną gwarantowaną prędkość zapisu, która również liczona jest w megabajtach na sekundę. To zapis starszego typu i większość obecnych na rynku kart ma standard U3, co oznacza, że ich minimalną prędkością zapisu jest 30 MB/s. Karty z oznaczeniem U1 zapewnią minimalną prędkość na poziomie 10 MB/s i mogą być zbyt wolne dla większości nowoczesnych aparatów, kamer czy dronów. Tego typu nośniki mogą sprawdzić się w starszych, mniej wymagających sprzętach. Klasa U nie wyklucza się z parametrem V i na przykład nośnik U3 może mieć również oznaczenie V30, jak i V60 czy też V90.

Oznaczenie U3 nie wyklucza oznaczenia V90 – oba mogą znajdować się obok siebie

Cyfra w kole – kolejne oznaczenie klasy prędkości zapisu

Na części kart pamięci można jeszcze wciąż spotkać też cyfrę w kółku, która jest jeszcze starszym typem zapisu minimalnej gwarantowanej prędkości zapisu. Jej skala kończy się na ‘10’, co jest równoznaczne z U1, czy też V10. Jeśli wartość jest niższa, oznacza to, że karta taka jest jeszcze wolniejsza niż 10 MB/s, a cyfra w kole będzie oznaczać minimalną prędkość zapisu oferowaną przez taką kartę.

U1 i 10 w okręgu oznaczają praktycznie to samo

Jaką minimalną prędkość zapisu musi mieć Twoja karta do filmowania?

Wideo 8K – 60 MB/sek. – V60 UHS-II, V90 UHS-II
Wideo 4K – 30 MB/sek. – V90 UHS-II, V60 UHS-II, V30 UHS-I, U3 UHS-I
Wideo HD – 10 MB/sek. – V90 UHS-II, V60 UHS-II, V30 UHS-I, V10 UHS-I U3 UHS-I, U1 UHS-I, C10
Wideo SD –  6 MB/sek. –  V90 UHS-II, V60 UHS-II, V30 UHS-I, V10 UHS-I, V6 UHS-I, U3 UHS-I, U1 UHS-I, C10, C6

Dodatkowe i mniej oczywiste parametry kart pamięci

Dlaczego jedne karty pamięci potrafią być droższe od innych, o podobnych oznaczeniach?

Zastanawiałeś się kiedyś nad tym, dlaczego jedne karty pamięci są droższe od innych, a mają taką samą pojemność i praktycznie te same oznaczenia? Weźmy tu na przykład najpopularniejsze karty SD. Małe, lekkie nośniki pamięci – brzmi jak ideał? Niestety tak nie jest. Tańsze serie kart pamięci potrafią dość szybko ulegać awariom. Mogą być to zarówno błędy zapisu, jak i uszkodzenia mechaniczne (takie jak złamania i pęknięcia). Dzieje się tak głównie ze względu na użycie słabej jakości plastiku i elektronicznych podzespołów. Celowo podkreśliłem, że problemy te dotyczą najczęściej tańszych serii. Droższe karty SD, mimo teoretycznie takich samych parametrów, potrafią wytrzymać znacznie dłużej i zapewniają większą stabilność prędkości zapisu i odczytu. Różnica ta wynika głównie z użytych materiałów i między innymi dlatego też na przykład karta Sandisk Extreme Pro, będzie droższa od Sandiska Ultra lub zwykłej Sandisk Extreme (bez dopisku Pro). Czy dotyczy to również innych typów kart? Oczywiście, że tak.

Super wytrzymałe karty pamięci Tough

Niektórym wytrzymałość zwykłych kart pamięci (nawet z serii profesjonalnych) może nie wystarczać. Właśnie wtedy warto sięgnąć po jeszcze wytrzymalsze nośniki, np. Sony Tough. Karty takie są odporne na wstrząsy, wysoką i niską temperaturę, wodę i pył oraz działanie promieni rentgenowskich. Mają również znacznie mniejszą podatność na złamania czy uszczerbki. To prawdziwe hardcory!

Gwarancja karty i oprogramowanie do odzyskiwania danych

Wśród różnic pomiędzy seriami kart może znaleźć się również długość gwarancji i darmowe oprogramowanie do odzyskiwania danych. Trzeba pamiętać, że nawet najlepsza karta, najlepszego producenta może się kiedyś uszkodzić. Błędy i usterki się przecież zdarzają, a to tylko sprzęt elektroniczny. Warto wtedy jest mieć długą gwarancję, dzięki której wadliwa karta zostanie wymieniona na nową. Przykładowo: karty micro Sandisk z serii Ultra mają 10-letnią gwarancję, a karty SDXC z serii Extreme Pro aż dożywotnią!

No ale co jeśli były na niej dane? Można spróbować je odzyskać przy pomocy specjalnego oprogramowania. Niektórzy producenci, a przykładem może być Sandnisk, dołączają do swoich kart z serii PRO darmową licencję na program Rescue Pro.

Jaką kartę pamięci kupić do aparatu, drona, kamerki? Podsumowanie

Pojemność powinno dobierać się według preferencji. Tu nie ma jednej słusznej odpowiedzi. Sporo też będzie zależeć od sprzętu i tego do czego będzie on wykorzystywany – jeśli zamierzasz nagrywać filmy w 8k, lub matryca Twojego aparatu ma dużą liczbę megapikseli, to oczywiste jest, że będziesz potrzebować większej pamięci, bo zwyczajnie zapełni się ona szybciej przez większe pliki.

Inaczej jest w przypadku prędkości karty, bo ta powinna być dobrana do konkretnego urządzenia. Zbyt wolna karta będzie ograniczać jego funkcję i szybkość działania. Nie warto jednak kupować kart szybszych niż potrzeby urządzenia, ponieważ będzie to niepotrzebny koszt.

Jeśli fotografią lub filmowaniem zajmujesz się wyłącznie amatorsko, to możesz wybrać spokojnie, którąś z niższych serii kart, jak np. Sandisk Extreme. Powinna ona w pełni zaspokoić Twoje oczekiwania. Jednak jeśli fotografia lub filmowanie to Twoja praca – wtedy lepiej jest wybrać te z dopiskiem Pro, lub nawet super wytrzymałe Tough. No i pamiętaj… nie warto oszczędzać na bezpieczeństwie i komforcie pracy.