Zanim zacznie się każdą epicką przygodę, trzeba najpierw zebrać drużynę. Nie inaczej jest w przypadku budowania zestawu operatorskiego – każdy jego element stanowi ważną część ekipy. Od klatki operatorskiej po najmniejsze akcesoria, razem pomogą Ci stworzyć osprzęt, który da Ci solidną bazę pod realizowanie nawet najbardziej wymyślnych ujęć. Zajrzyj do tego artykułu, aby dowiedzieć się, co powinno składać się na podstawowy zestaw operatorski.
Klatka operatorska
Nie wiem, czy nazwałbym klatkę operatorską szefem takiej ekipy, ale z pewnością jest tą bohaterką, od której wszystko się zaczyna. Nie błyszczy co prawda w blasku reflektorów jak Zygzak McQueen z filmu Auta Pixar, ale za to spaja całą bandę jak Chudy z Toy Story. To w niej montuje się aparat lub kamerę i na niej mocuje się pozostałe elementy zestawu operatorskiego. Może towarzyszyć w zasadzie w każdej przygodzie z aparatem, gdyż jej solidna rama tworzy dodatkowe zabezpieczenie wokół body. Poświęciłem zresztą klatkom osobny artykuł, w którym znajdziesz przydatne wskazówki, jak dobrać je do posiadanego modelu bezlusterkowca, smartfona, czy kamery sportowej.
Klasyczna klatka operatorska – w wersji do aparatu Sony A6700.
Klatki operatorskie mogą mieć też bardziej wyszukany wygląd – tutaj przykładowo wersja ze stylizacją retro, dopasowana do klimatu aparatu FujiFilm X100VI.
Klatki operatorskie projektowane są także do kamer sportowych, czy smartfonów.
Górny uchwyt
Nie traktuj tego tekstu jako rankingu, co jest po kolei najważniejsze w Twojej przygodzie z filmowaniem zestawem operatorskim. Wszak możliwość swobodnego konfigurowania sprzętu SmallRig (i innych producentów) daje możliwość precyzyjnego dopasowania zestawu do potrzeb każdego filmowca. A ta przecież mogą być zgoła różne. Niemniej z pewnością gdzieś na szczycie najpopularniejszych bohaterów tych epickich przygód wymieniłbym górny uchwyt.
To akcesorium pomaga w przenoszeniu klatki operatorskiej i filmowaniu z niskiej perspektywy. Oferuje także dodatkowe punkty mocowania akcesoriów, dając możliwość jeszcze większego rozbudowania zestawu (przykładowo popularne jest mocowanie na nim monitora podglądowego). W ofercie dostępnych jest wiele różnych takich uchwytów – z systemami błyskawicznego blokowania i odłączania, z natychmiastowym zmienianiem jego pozycji, czy z odmiennymi wykończeniami i profilami rękojeści.
Podstawowy typ górnego uchwytu – wersja z dosyć surową rękojeścią i prostym mocowaniem do klatki operatorskiej.
Bardziej wysmakowany górny uchwyt – w wersji z drewnianymi wykończeniami rękojeści
Mini górna rączka
Boczne uchwyty
Wiernymi kompanami górnego uchwytu (i każdego operatora) są boczne uchwyty. Ich zadaniem jest ułatwiać ogólne operowanie kamerą i utrzymywanie zestawu oraz sprawiać, by ruchy nim były płynne. Słowem by akcja przebiegała sprawnie (czyli są niczym Długi lub Mustang w Toy Story). Oczywiście jak w przypadku niemal każdego akcesorium do zestawu operatorskiego zapewniają dodatkowe punkty montażowe, takie jak np. otwory gwintowane, mocowania typu zimna stopka itp. Tutaj też jest w czym wybierać, gdyż uchwyty boczne różnią się typami mocowań, materiałem wykończenia rączki itp. Ciekawą opcją są przykładowo uchwyty boczne z drewnianymi wstawkami.
Boczne rączki można z łatwością obracać tak, aby dopasować ich kąt położenia.
Podobnie jak górne uchwyty boczne rączki dostępne są także np. w wersjach z drewnianym wykończeniem.
Ta boczna rączka SmallRig ma bardzo nietypowy kształt przypominający grzyba.
Zacisk kablowy
W każdej epickiej przygodzie pojawia się ten mały, niepozorny bohater, który potrafi totalnie zmienić sytuację. Gdybym miał typować taki element wśród zestawu operatorskiego, mógłby być nim zacisk okablowania. Dzięki niemu unikniesz przypadkowego przerwania połączenia, co mogłoby doprowadzić do zatrzymania transmisji czy zapisu na zewnętrznym dysku. Ponadto zacisk chroni przewody, złącza i gniazda w aparacie, gdyż takie zahaczenie o kabel może doprowadzić do jego wyrwania, a to z kolei do poważniejszych uszkodzeń. Prosty w obsłudze zacisk rozwiązuje te problemy.
Uwaga! Zaciski kablowe najczęściej są projektowane do konkretnego typu klatki operatorskiej i modelu aparatu.
Płyta bazowa z mocowaniem na pręty 15 mm
Gdyby zestaw operatorski miał być bohaterem filmu Pixara, to wyobrażam sobie pręty 15 mm jako prawą i lewą rękę głównego bohatera. Coś jak Tusk i Roll w Dawno temu w trawie, chociaż raczej stabilizujące sytuację, a nie tak szalone. Ale pozostawiając z boku metafory, zanim przejdzie się do używania prętów 15 mm, to konieczne jest ich przymocowanie do klatki operatorskiej. I tutaj z pomocą przychodzi płyta bazowa z otworami na takie rurki. Mocuje się ją do spodu klatki, tak jak przykładowo szybkozłączkę statywową.
Pręty 15 mm
Te niepozorne „kijki” mają naprawdę wiele funkcji (do których realizowania wymagają wykorzystania dodatkowych akcesoriów) – mogą podtrzymywać dłuższe, cięższe obiektywy, stanowią bazę dla montażu systemu follow focus, matte box itp. Ale mogą także chronić tyły ekipy, przykładowo tworząc rusztowanie dla montażu zewnętrznego akumulatora, dysku SSD i wiele więcej. Określenie 15 mm dotyczy ich średnicy i pozwala na ich standaryzowanie. Same takie pręty można dobierać na podstawie ich długości, czy materiału wykonania (aluminium lub włókno węglowe).
Mocowanie monitora podglądowego
Aby panować nad rejestrowanym materiałem, niezbędne jest używanie monitora podglądowego. Jednak, aby panować nad monitorem, konieczne jest jego odpowiednie zamocowanie. I tu z pomocą przychodzą specjalne mocowania, które pasują do klatek operatorskich i pozwalają na wygodne zmienianie kąta nachylenia monitora. Mogą także umożliwiać obracanie monitora, tak aby w każdej konfiguracji zestawu znaleźć właściwą pozycję do spoglądania na ekran lub z łatwością współdzielić wyświetlacz z resztą ekipy filmowej.
Zestaw narzędzi
Na koniec warto także sięgnąć po zestaw narzędzi dopasowanych do zestawów operatorskich. Niczym Guido z filmu Auta w decydującym momencie błyskawicznie wymieni wszystkie śruby i przymocuje, co potrzebne do kolejnego ujęcia. I tym samym przesądzi o sukcesie całej ekipy.
Zestaw narzędzi do zestawów operatorskich
Podsumowanie
Oczywiście to nie wszystko, co można przymocować do zestawu operatorskiego i co może być potrzebne. Jest to jednak najpopularniejszy, typowy set. Do tego mogą jeszcze dołączyć m.in. adapter kabla, zaciski typu Crab Clamp, różnego rodzaju płyty – Base Plate czy Cheese Plate, dodatkowe mocowania, takie jak np. zimna stopka, uchwyty na dyski SSD czy akumulatory, płyty bateryjne i wiele więcej.
Podziel się w komentarzu, co dla Ciebie stanowi podstawowy element zestawu operatorskiego.
Zajrzyj do poprzednich artykułów związanych z zestawami operatorskimi:
Kompletujemy budżetowy zestaw dla filmowca 2025 – kupujesz i działasz
