Zajmując się fotografią makro nie ma konieczności stosowania specjalnych, dedykowanych konstrukcji. Mimo to warto wybrać model, który będzie nam ułatwiał pracę zamiast ją utrudniać. Na które parametry warto zwrócić uwagę przy zakupie statywu do makrofotografii?
Czy do makrofotografii potrzebny jest statyw?
Operowanie bardzo płytką głębią ostrości i konieczność niezwykle precyzyjnej pracy z systemem ustawiania ostrości zachęcają do korzystania ze statywu w trakcie wykonywania makrofotografii. Realizacja części zdjęć bez jego pomocy byłaby bardzo karkołomna czy wręcz niemożliwa. Zwłaszcza jeśli korzystasz z pierścieni pośrednich, które wydłużają stosowane czasy naświetlania. Statyw jest wymagany również podczas fotografowania techniką stackingu (łączenia kilku obrazów o różnych punktach ostrości w celu rozszerzania głębi ostrości).
Makrofotografia oznacza operowanie bardzo małą głębią ostrości i dokonywania bardzo precyzyjnych nastaw. W tych warunkach statyw bywa niezastąpiony.
Oczywiście podczas fotografowania ruchliwych owadów statyw czasami może utrudniać pracę. Jest to jednak wyjątek potwierdzający regułę. Często fotografuje się tak, że najpierw wybiera się miejsce zdjęcia np. piękny kwiat i czeka, aż jakiś owad się nim zainteresuje.
Metod jest wiele (z pewnością z czasem wypracujesz własną), ale niezależnie od tego, którą wybierzesz, statyw w wielu sytuacjach okaże się pomocny i lepiej móc go zostawić w domu, niż nie mieć co ze sobą zabrać, gdy okaże się potrzebny.
Statyw do makrofotografii – jaki powinien być?
Pozycja aparatu a statyw
Opisując w poprzednim artykule s serii cechy idealnego makroobiektywu pojawił się wniosek (być może dla Ciebie zaskakujący), iż wcale niewskazane jest znalezienie się z obiektywem kilka milimetrów od kwiatka, owada czy innego motywu. Wręcz przeciwnie – pragnieniem makrofotografów jest oddalanie się od obiektów przy jednoczesnym zachowaniu jak największej skali odwzorowania. Z czego to wynika dowiesz się z poprzedniego artykułu:
Obiektyw makro – jakie parametry i modele brać pod uwagę przy zakupie?
Minimalna wysokość statywu
Bardzo ważne jest to, jaką minimalną wysokością charakteryzuje się trójnóg. Ustawienie aparatu z żabiej perspektywy często bywa konieczne, np. gdy chcemy stanąć w oko w oko z konikiem polnym, jednakże nie można przy tym zapominać, że statyw powinien zapewniać wygodę także podczas trzymani. Jednocześnie nie można przy tym zapominać, by wygodne było stosowanie go w wyższej pozycji. Warto też pamiętać korzystając ze statywu, że nie zawsze chodzi o maksymalne zbliżenie się z aparatem do obiektu a ważniejsze jest przyjmowanie właściwej perspektywy.
Żeby uzyskać pożądany kadr i komfort fotografowania często trzeba będzie korzystać z minimalnej wysokości statywu na wysokości, np. 40 cm. Nie ma w takiej sytuacji konieczności odwracania kolumny centralnej (więcej o tej funkcji w kolejnym akapicie). Warto więc, aby statyw był bardzo wszechstronny w zakresie ustawiania jego wysokości. Początkujący makrofotografowie zbyt często skupiają się na tym, aby trójnóg pozwalał im na zawieszenie aparatu tuż nad ziemią, zapominając, że ważne są także inne pozycje.
Wady i zalety kolumny centralnej
Najczęstszym rozwiązaniem stosowanym przez producentów umożliwiającym bardzo niskie zawieszenie aparatu jest wykorzystanie odwracanej kolumny centralnej. Wystarczy ją odblokować (często konieczne jest także odkręcenie haczyka na odważniki), wyciągnąć i po prostu włożyć do góry nogami. Takie rozwiązanie pozwala umieścić aparat bardzo nisko nad ziemią (właściwie sprzęt może jej dotykać). Posiada to jednak pewne wady. Przede wszystkim głowica znajduje się pomiędzy nogami, a więc te mogą pojawić się w kadrze. Poza tym operowanie dłuższymi obiektywami (czy zestawami z pierścieniami) i większymi aparatami staje się mniej wygodne. Sprzęt może podczas zmiany pozycji zahaczać o nogi, a te dodatkowo ograniczają jego ruchy. Innym problemem jest utrudniony dostęp do wizjera czy konieczność operowania aparatem ustawionym do góry nogami (komplikuje to np. nawigowanie po menu).
Statyw Genesis Gear ABT Kit pozwala na odwrócenie kolumny centralnej tak, aby móc bardzo nisko zawiesić aparat.
Zaletą kolumny centralnej jest możliwość przyjęcia super żabiej perspektywy oraz opcja węższego rozstawienia nóg, co z kolei pozwala na większą swobodę podczas ustawiania całego statywu. Nie bez znaczenia jest też fakt, że w tę funkcję wyposażona jest większa liczba trójnogów, a jej stosowanie nie podwyższa znacznie ceny. Jest ona stosowana nie tylko ze względu na umożliwienie niskiego zawieszenia aparatu, ale również fakt, że dzięki niej można uzyskać bardziej kompaktowe złożenie statywu. 
Jeżeli nie masz do dyspozycji odwracanej kolumny centralnej lub taka konfiguracja zbytnio ogranicza operowanie aparatem, to innym wyjściem jest możliwie najszersze rozstawienie nóg statywu. Część statywów posiada w zestawie specjalny adapter, który umożliwia przymocowanie głowicy do nóg z pominięciem kolumny centralnej.
Przechylane kolumny centralne
Innym opcją pozwalającą na niskie umieszczenie sprzętu jest korzystanie z przechylanych kolumn centralnych. Zasadniczo ich pochył wynosi maks. 90 stopni, dlatego nie dają zbyt dużych korzyści, jeśli chodzi o wysokość minimalną. Mają jednak tę zaletę, że pozwalają na oddalenie aparatu od nóg statywu, dając większą swobodę podczas ustawiania się obok fotografowanych motywów. Fajną opcję oferują niektóre modele statywów Vanguard, które pozwalają na taki przechył kolumny, iż jej zasięg nie ogranicza się jedynie do pozycji równoległej względem podłoża.
Przechylana kolumna centralna statywu Vanguard ALTA PRO 2+ 264AT umożliwia ustawienie aparatu poniżej poziomu łączenia nóg. Daje to bardzo dużo możliwości w zakresie ustawienia aparatu podczas fotografowania małych obiektów.
Przechylana kolumna centralna pozwala na zbliżenie aparatu do fotografowanego motywu, nawet jeśli niemożliwe jest rozstawienie bezpośrednio przed nim statywu.
Inne parametry istotne z punktu widzenia makrofotografii
Minimalna wysokość statywu i możliwość bardzo niskiego usytuowania aparatu to dwie najważniejsze cechy statywu, które musi wziąć pod uwagę fotograf makro. Oprócz tego trzeba rozważyć te same dylematy, co w przypadku innych dziedzin fotografii. Jaki typ blokady nóg wybrać, aki powinien być maksymalny udźwig, jaką dobrać szybkozłączkę itp. Tymi sprawami zajmowałem się w poradniku kupującego, w którym znajdziesz odpowiedzi na najważniejsze pytania związane z wyborem statywu i głowicy.
PORADNIK KUPUJĄCEGO: Jaka głowica statywowa będzie najlepsza?
PORADNIK KUPUJĄCEGO – Jak dobrać właściwy statyw fotograficzny?
Na koniec kilka moich ciekawych propozycji statywów, które sprawdzą się w makrofotografii:
3 Legged Thing Punks Anarchy Patti
3 Legged Thing Punks Anarchy Corey
Pamiętaj, że w wyborze każdego sprzętu może pomóc nie tylko nasz zespół redakcyjny (odpowiedzi na swoje pytania szukaj w poszczególnych artykułach – już sporo dylematów udało nam się rozwiązać), ale także profesjonalni doradcy Cyfrowe.pl dostępni pod numerem infolinii 58 326 40 40.
Jeden komentarz
a czemu nie polecacie genesisa skoro porównując cenę do jakości to chyba najlepszy wybór w tym momencie na rynku