Filtr polaryzacyjny – recepta na udane wakacyjne zdjęcia

Piękna, wakacyjna pogoda nie zawsze wychodzi piękna na zdjęciach. Co zrobić, żeby przywieźć lepsze zdjęcia z wakacji, na których niebo będzie prawdziwie błękitne a nie blade, morska woda nie będzie przypominała kałuży, a piasek na słonecznej plaży zarejestruje się bez przepaleń? Rozwiązanie jest banalnie proste – użyj filtra polaryzacyjnego!

Co to jest i jak działa filtr polaryzacyjny?

Filtr polaryzacyjny, jak sama nazwa wskazuje polaryzuje światło. Co ciekawe, polaryzuje światło i tak już częściowo spolaryzowane, dlatego jego działanie najlepiej widać w słoneczne dni… Jednak zamiast pisać o skomplikowanych właściwościach fizycznych, skupmy się na tym, co to oznacza dla przeciętnego fotografa.

Działanie filtra polaryzacyjnego najlepiej zaobserwować nakręcając go na obiektyw a w przypadku filtrów polaryzacyjnych kołowych (głównie tych używamy w fotografii cyfrowej) dodatkowo obracając ruchomy pierścień filtra.

Rodzaje filtrów polaryzacyjnych

Filtry polaryzacyjne dzielą się na filtry liniowe, w przypadku których polaryzacja możliwa jest tylko pod określonym kątem oraz filtry kołowe, złożone z dwóch pierścieni przekręcanych względem siebie. Zależnie od położenia polaryzowane są odpowiednie fale świetlne. Ponieważ polaryzacja światła zależna jest od kąta padania, zjawisko polaryzacji występuje najsilniej pod kątem prostym do kąta padania światła.

Do czego stosować filtr polaryzacyjny

• Przyciemnienie nieba, uwidocznienie chmur

Najbardziej spektakularnym efektem, jaki daje zastosowanie filtra polaryzacyjnego jest przyciemnienie nieba a tym samym, poprzez większy kontrast  koloru, uwidocznienie chmur. Efekt ten jest szczególnie doceniany przez fotografów krajobrazu, ponieważ niebo fotografowane bez “polara” często jest zbyt jasne i pozbawione szczegółów.

Zobacz zdjęcia z użyciem filtra polaryzacyjnego, który nakręcono na obiektyw w różnych pozycjach:

• Redukcja odblasków z powierzchni wody (ukazanie tego, co jest w wodzie)

Kolejnym efektem zastosowania filtra polaryzacyjnego jest redukcja odblasków z powierzchni wody. Pozwala to na pokazanie znajdujących się pod wodą kamieni, ryb, wodorostów lub po prostu poprawia kolor wody poprzez zlikwidowanie niechcianych odbić słońca.

• Redukcja odblasków (z szyb wystawowych, szyb samochodowych, architektury)

Trzecim zastosowaniem, z którego znany jest filtr polaryzacyjny jest redukowanie odblasków. Najczęściej z szyb wystawowych, szyb samochodów czy nowoczesnej architektury. Tę właściwość docenią nie tylko fotografowie architektury czy reklamy ale każdy, komu przyjdzie fotografować przez szybę.

• Poprawa kontrastu na zdjęciu

Filtr redukuje odbicia powstałe w niektórych elementach zdjęcia, tym samym zwiększając ich nasycenie.

• Redukcja przepaleń

Fotografując w ostrym słońcu na plaży lub w słoneczny zimowy dzień często mamy do czynienia z bardzo mocnymi kontrastami na piasku czy śniegu. W rozwiązaniu tego problemu również często pomaga filtr polaryzacyjny.

Jak wybrać odpowiedni filtr?

• Wybór średnicy

Podobnie jak w przypadku wszystkich filtrów nakręcanych, najpierw musimy wybrać odpowiednią średnicę. Średnica mocowania filtra zawsze podana jest na obiektywie i odczytanie jej nie powinno stanowić problemu.

• Wybór serii

Ponieważ stosując filtr polaryzacyjny zazwyczaj nie zdejmujemy założonego na stałe filtra UV, ilość dodatkowych elementów na obiektywie zaczyna być w znaczny sposób zauważalna. Może to prowadzić do winietowania (zjawisko winietowania powstające na skutek używania filtrów opisaliśmy w artykule nt. filtrów UV). Dlatego stosując filtr polaryzacyjny, szczególną uwagę powinniśmy zwróć na grubość pierścienia (grubość ramki, która otacza soczewkę). Nawet filtry z serii Slim mogą utrudniać jednoczesne używanie polaryzatora i filtra UV.

Warto też zwrócić uwagę na ilość powłok przeciwodblaskowych lub dodatkowych powłok ochronnych, chociaż nie jest to kluczowe podczas okazjonalnego korzystania. Ważne jest natomiast, by na dobry obiektyw nie nakręcać najtańszych filtrów, często psujących właściwości obiektywu kosztującego kilka czy kilkanaście tysięcy złotych.

Minusy wynikające z używania filtra polaryzacyjnego

Efekty działania filtra polaryzacyjnego widać znacznie bardziej niż efekty stosowania filtra UV, ochronnego czy nawet szarego, dlatego trzeba używać go świadomie. Niewłaściwa polaryzacja może spowodować, że zdjęcie będzie wyglądało gorzej niż obraz widziany gołymi oczami. Należy też pamiętać, że filtr polaryzacyjny zabiera część światła wpadającego do obiektywu (najczęściej około 2 EV), może więc spowodować konieczność zwiększenia czułości ISO, otwarcia przysłony lub wydłużenia czasu ekspozycji.

Podsumowując, filtr polaryzacyjny NIE POWINIEN być założony na stałe jak niektóre z filtrów, np. UV lub ochronny.

Mimo wszystkich zalet używania filtra polaryzacyjnego, mogą zdarzyć się sytuacje, że zdjęcie bez filtra będzie o wiele ciekawsze niż z filtrem. Warto eksperymentować!