Od systemu Micro 4/3 rozpoczęła się historia aparatów bezlusterkowych. Była to istna rewolucja, która od 2008 roku zdecydowanie przekształciła branżę, doprowadzając m.in. do końca wieloletniej hegemonii Nikona i Canona czy spadku popularności lustrzanek. Dziś Micro 4/3 wydaje się jednak nieco niszowym systemem. Czy słusznie? Co może zaoferować system opracowany przez Olympusa i Panasonica?
Historia systemu Micro 4/3
System Micro 4/3 pojawił się na rynku w 2008 roku, jako efekt współpracy Olympusa i Panasonica. Zwany jest także MFT i M4/3. Pierwszym aparatem w tym systemie był Panasonic Lumix G1. Opracowanie nowego systemu było odpowiedzią na rosnące zapotrzebowanie na aparaty o stosunkowo małych gabarytach, które jednocześnie miały zapewniać wymienną optykę. Miały więc łączyć w sobie zalety aparatów kompaktowych i lustrzanek. Więcej na temat samych bezlusterkowców – ich zalet i wad – przeczytasz w poniższym tekście:
Lustrzanka czy bezlusterkowiec? >>
Panasonic Lumix G1 – pierwszy aparat z systemu Micro 4/3.
Najważniejsze cechy systemu
Rozmiar matrycy Micro 4/3
Głównym wyróżnikiem jest rozmiar zastosowanej matrycy o wymiarach 17,3 x 13 mm. Jak widać na poniższej grafice sensor aparatów Micro 4/3 stanowi kompromis pomiędzy 1-calowymi matrycami a APS-C. Pozwala to na uzyskanie aparatów i obiektywów o bardzo małych gabarytach. W szczególności te możliwości widać przy teleobiektywach, które potrafią dawać bardzo duże zbliżenia (np. Olympus 100-400 mm) przy zachowaniu naprawdę mobilnych wymiarów.
Od lewej aparat z matrycą Micro 4/3, APS-C i pełną klatką. Aparaty nie są ukazane w skali – chodzi raczej o zwrócenie uwagi na proporcje matrycy względem całego korpusu.
Zmniejszanie matrycy nie odbywa się bez żadnych konsekwencji. W skrócie skutkuje ono zwiększeniem głębi ostrości i gęściej upchanymi pikselami, co sprawia, że matryca gorzej sobie radzi przy ograniczonej ilości światła. Różnice pomiędzy większą a mniejszą matrycą poznasz, czytając poniższy artykuł:
Pełna klatka – potrzeba czy moda? >>
Wymiary aparatu MFT
Premiera Micro 4/3 była rewolucyjna nie tylko dlatego, że zaprezentowano matrycę o nowych wymiarach, ale głównie dlatego, że z konstrukcji aparatu usunięto lustro i związany z nim układ wizjera oraz pryzmat. Te dwie cechy zdecydowanie zmniejszyły aparaty, w czym do dzisiaj prym wiodą modele Micro 4/3.
Najmniejsze aparaty Micro 4/3 mogą zmieścić się w torebce lub nerce i stanowić stały element podręcznych rzeczy, tak aby nigdy nie przegapić świetnego ujęcia.
Nawet wśród samych bezlusterkowców Micro 4/3 istnieją spore różnice w wielkościach. Obydwa powyższe aparaty mają matryce Micro 4/3, ale jeden jest adresowany do amatorów, drugi natomiast do profesjonalistów.
System Micro 4/3 sprawił, że profesjonaliści mogli zabrać aparat z wymiennymi obiektywami w małą torbę i nie wymagało to tak jak dotychczas noszenia ze sobą ciężkiego zestawu opartego o lustrzankę. Choć obecnie wydaje się to już powszechne, w 2008 roku gdy Olympus i Panasonic prezentowały swój pomysł była to istna rewolucja. Trzeba jednak podkreślić, iż do dziś aparaty Olympus i OM System oferują rozmiary korpusów, które pozwalają mieć aparat zawsze przy sobie. Stają się więc idealną propozycją m.in dla fotografów ulicznych.
Współczynnik cropp w M4/3
Współczynnik cropp, zwany inaczej mnożnikiem ogniskowej, odnosi się do tego, jaki kąt widzenia daje połączenie danego obiektywu z daną matrycą w odniesieniu do sensora pełnoklatkowego. W uproszczeniu: obiektyw pełnoklatkowy o ogniskowej 10 mm nie daje takiego samego kąta widzenia dla wszystkich matryc. Gdyby dało się go podłączyć do różnych systemów okazałoby się, że mniejsza matryca pokrywa mniejszy wycinek tworzonego przez niego obrazka. To oznaczałoby, że zawężałby się jego kąt widzenia. Dobrze ilustruje to poniższy schemat:
Powyższa ilustracja ukazuje, jaki wycinek pola obrazu generowanego przez obiektyw jest obejmowana przez matrycę. Na czerwono zaznaczona jest pełna klatka, natomiast na niebiesko APS-C. Micro 4/3 znalazłoby się wewnątrz obrysu APS-C. / Źródło: Wikipedia
W przypadku matryc Micro 4/3 wycinek obrazu jest 2-krotnie mniejszy, a więc 2-krotnie zawęża się kąt widzenia. Wynika z tego, iż obiektyw do Micro 4/3 o ogniskowej 10 mm da kąt widzenia odpowiadający 20 mm w pełnoklatkowym obiektywie (bo 10mm x 2 = 20 mm).
Współczynnik cropp 2x daje dużą korzyść w przypadku korzystania z teleobiektywów. W takiej sytuacji można z łatwością tworzyć mniejsze obiektywy, które jednocześnie dają większe zbliżenia. Z chęcią korzystają z tego fotografowie przyrody, sportowi, prasowi czy makro. Wszystkim im współczynnik cropp przynosi spore korzyści w postaci większego zbliżenia.
Porównanie 2 obiektywów dających takie samo zbliżenie (dla Micro 4/3 jest to Panasonic LEICA DG 200 mm f/2.8 Power OIS). W przypadku obiektywu do Micro 4/3 konieczne było zastosowanie telekonwertera, jednakże niniejszy schemat dobrze obrazuje, jak spore są różnice pomiędzy gabarytami sprzętów dla Micro 4/3 i pełnej klatki.
Proporcje obrazu
System Micro 4/3 to także inne proporcje boków obrazu. Wynoszą one 4:3 w przeciwieństwie do 3:2 w aparatach pełnoklatkowych i APS-C. Obecnie w erze smartfonów (takie proporcje mają standardowo matryce urządzeń mobilnych) dla początkujących użytkowników, którzy sięgają po pierwszego bezlusterkowca w postaci Micro 4/3, nie będzie to aż tak dużą zmianą, ale osoby przesiadające się z lustrzanek będą musiały się do tego przyzwyczaić. Warto też pamiętać, że większość popularnych formatów wydruków w fotolabach jest skrojonych pod proporcje 3:2 (przykładowo 15×10 cm).
Porównanie kadrów 3:2 (po lewej) i 4:3 (po prawej).
Zalety i wady Micro 4/3
Najważniejszą zaletą tego systemu wydaje się być cena. Aparaty i obiektywy Micro 4/3 są zdecydowanie tańsze niż konkurencyjne modele o podobnych parametrach, lecz z większymi matrycami.
Zalety Micro 4/3
- niższe ceny
- mniejsze gabaryty aparatów i obiektywów
- większe zbliżenia wynikające ze współczynnika cropp
- duża liczba dostępnych obiektywów różnych producentów
- łatwiejsza do uzyskania duża głębia ostrości (przydatne w fotografii krajobrazowej)
Wady Micro 4/3
- współczynnik cropp utrudniający pracę z obiektywami szerokokatnymi
- proporcje obrazu 4:3
- większy szum obrazu przy niedostatecznym oświetleniu
- trudniejsza do uzyskania płytka głębia ostrości (pożądana w fotografii portretowej)
Dla kogo Micro 4/3?
Głównie za sprawą ceny stają się bardzo ciekawą opcją dla amatorów fotografowania, którzy nie planują wiązać się z fotografowaniem czy filmowaniem zawodowo, a poszukują nowej pasji. Jednocześnie flagowe modele umożliwiają wydajną pracę profesjonalistom, dla których rozmiary matrycy Micro 4/3 i całych aparatów oraz obiektywów dają wiele korzyści. Mowa tu przykładowo o wspomnianych makrofotografach czy fotografach, którzy publikują wyłącznie w sieci. To także bardzo fajny sprzęt dla vlogerów.
Popularnym rozwiązaniem wśród makro fotografów jest aparat Olympus OMD z podpiętym obiektywem Olympus M.ZUIKO DIGITAL 60 mm f/2.8 Macro.
Aparaty Micro 4/3
Bezlusterkowce Olympusa
Obecnie system Micro 4/3 wykorzystują w swoich aparatach producenci Olympus, OM System i Panasonic. Dwa pierwsze z wymienionych to tak naprawdę jeden podmiot – w wyniku przejęcie przez koncern JIP działu aparatów Olympusa, aparaty tego kultowego producenta będą teraz dostępne pod marką OM System.
W ofercie Olympusa i OM System można znaleźć obecnie aparaty z serii OM-D i Pen. Więcej na ich temat przeczytasz tutaj.
Olympus E-P7 – przykładowy model z serii Pen.
Olympus OM-D E-M1 Mark III – przykładowy model z linii OM-D.
Aparaty OM System stanowią bezpośrednią kontynuację linii Olympusa. Są kompatybilne ze wszystkimi obiektywami i akcesoriami. OM System OM-1 to ostatni aparat oznaczony symbolem Olympus. Kolejne modele będą już miały na obudowie logo OM System.
Bezlusterkowce Panasonic Micro 4/3
Panasonic oferuje aparaty Micro 4/3 w serii G. Wśród nich można znaleźć aparaty stricte do fotografowania i stworzone z myślą o filmowaniu.
Przewodnik po bezlusterkowcach Panasonic >>
Panasonic GH6 przykładowy bezlusterkowiec z matrycą micro 4/3
Obiektywy Micro 4/3
Micro 4/3 powstało z myślą o tym, aby być systemem otwartym, a więc umożliwiającym korzystanie z tych rozwiązań przez różnych producentów. Oznacza to, że z mocowania Micro 4/3 korzystają zarówno aparaty i obiektywy Panasonic oraz Olympus/OM System, a także niezależni producenci. Daje to dużą swobodę w zakresie stosowania obiektywów Olympus z aparatami Panasonic i na odwrót.
Obiektywy z mocowaniem Micro 4/3 pasują zarówno do aparatów Panasonic, jak i Olympus/OM System.
W dużym skrócie można więc przebierać w szerszej ofercie obiektywów, warto jednak pamiętać, że czasami może dochodzić do sytuacji, gdy nie będzie możliwe wykorzystanie pełnej funkcjonalności korpusu czy obiektywu*. Niemniej w wielu wypadkach można nawet celowo nabyć obiektyw Panasonic do Olympusa lub skorzystać z takiego rozwiązania wypożyczając go do danej sesji lub projektu.
*Przykładowo nie można skorzystać ze stabilizacji obrazu dostępnej w obiektywach Panasonic z korpusami Olympusa, w podobnej sytuacji nie można skorzystać z pierścienia przysłony. Miksując aparaty i obiektywy nie można także zaprogramować przycisków funkcyjnych znajdujących się na tubusach. Istnieją też pewne rozbieżności w zakresie korekcji obrazów przy fotografowaniu w JPG.
Podsumowanie
Od systemu Micro 4/3 zaczęła się historia bezlusterkowców a po przejęciu Olympusa i przekształceniu go w OM System wydaje się, że dla tego rozmiaru matrycy istnieje jeszcze ciekawa przyszłość. Co więcej, interesujące zastosowanie dla tego formatu znajduje Panasonic – w szczególności w odniesieniu do filmowania. Czy jednak będzie to w pełni kolorowa przyszłość – czas pokaże.
