Jeżeli zastanawiasz się, w jaki sposób poszerzyć głębię ostrości w makrofotografii, to z pomocą może przyjść Ci technika focus stackingu. Polega ona na rejestrowaniu kilku ekspozycji z różnymi ustawianiami punktu ostrości, a następnie łączeniu całości w pojedynczy obraz z polem ostrości rozciągającym się od pierwszego do ostatniego planu. W tym artykule dowiesz się, jak wykonać takie zdjęcie.
Co to jest focus stacking?
Focus stacking to technika poszerzania pola ostrości, która jest wykorzystywana nie tylko w makrofotografii. Dobrze jest zatem, aby poznał ją każdy fotograf. Przydaje się w fotografii krajobrazowej, produktowej, dokumentalnej czy innych nietypowych zastosowaniach. Do wykorzystywania jej w makrofotografii skłania przede wszystkim fakt, iż optyka makro operuje ekstremalnie płytkimi głębiami ostrości, a także to, iż niektóre akcesoria, takie jak np. pierścienie pośrednie wpływają na ograniczenie ilości światła docierającego do sensora. Skłania to do używania dużych otworów przysłony.
Makrofotografia charakteryzuje się ekstremalnie płytką głębią ostrości. Często jest to pożądane, gdyż takie rozmycia bywają bardzo atrakcyjne i tworzą ciekawy nastrój takich zdjęć, lecz równie często zachodzi potrzeba osiągnięcia zupełnie innego efektu.
Jak wykonać focus stacking?
Focus stacking można wykonać dowolnym aparatem i obiektywem. Konieczne będzie jednak zastosowanie także statywu, a oprócz tego przydatny jest wężyk spustowy (lub inne akcesorium do zdalnego wyzwalania migawki). Ograniczeniem tej metody jest fakt, iż ma ona zastosowanie jedynie do nieruchomych obiektów. W przeciwnym razie będzie niemożliwe zniwelowanie różnic pomiędzy poszczególnymi ujęciami. Podobnie rzecz się ma z parametrami ekspozycji czy oświetleniem. O ile pierwszy element da się dostosować w procesie produkcji, co niestety wydłuża i utrudnia pracę, ale nie zaprzepaszcza możliwości poprawnego wykonania zdjęcia z wykorzystaniem focus stackingu, o tyle zmiany oświetlenia (np. Słońce znikające pomiędzy poszczególnymi ekspozycjami za chmurami) może przesądzić o niepowodzeniu.
Zobacz ofertę statywów w Cyfrowe.pl >
Piloty i wężyki spustowe do zdalnego wyzwalania migawki. Już od 10 zł! >
Realizacja fotografii metodą focus stackingu składa się zatem z dwóch etapów – rejestracji zdjęć bazowych i łączenia ich w (cyfrowej) ciemni. Jeżeli zatem masz wszystkie niezbędne akcesoria* i motyw, który chcesz sfotografować, to czas przystąpić do pracy.
*Absolutnym minimum wśród akcesoriów jest statyw. Pracę zdecydowanie ułatwi sprzęt do zdalnego wyzwalania migawki (w aparatach wykorzystujących technologie bezprzewodowe może to być smartfon). Focus stacking dobrze jest też wykonywać przy pomocy lamp błyskowych, gdyż zapewniają one niezmienne oświetlenie.
Focus stacking – przygotowanie zdjęć źródłowych
Najlepszym sposobem, aby poznać technikę focus stackingu będzie wspólne wykonanie przykładowego obrazu. Zaplanowałem motyw, który może nie ma szczególnych walorów artystycznych, ale będzie dobrym materiałem warsztatowym. Otóż moją kompozycją było kilka monet ułożonych na papierze w kratkę. Wyraźne krawędzie monet i linie na papierze pomogą w sprawdzenie efektu pracy nad focus stackingiem. Druga korzyść takiej kompozycji, to fakt, iż z łatwością ją odwzorujesz.
Taka kompozycja posłuży mi do stworzenia mojego zdjęcia z wykorzystaniem techniki focus stackingu. Jak widzi głębia ostrości jest dosyć płytka, ale już za chwilę uda się rozwiązać ten problem.
Tak więc rozstawiłem statyw, podłączyłem do aparatu makroobiektyw (w moim przypadku był to Olympus M.ZUIKO DIGITAL 60 mm f/2.8 Macro) oraz wężyk spustowy. Korzystając ze światła zastanego, które wpadało przez osłonięte roletą okno, wykonałem kilka ekspozycji. Podczas tego pracowałem w trybie manualnym, tak aby zachować takie same parametry naświetlania. Wartość przysłony może być dowolna – pamiętaj jednak, iż większe jej otwarcie spowoduje konieczność wykonania większej liczby ekspozycji bazowych (teoretycznie najlepszą jakość obiektyw pozwala uzyskać przy f/8).
Kup Olympus M.ZUIKO DIGITAL 60 mm f/2.8 Macro >
Wypożycz obiektyw makro w Cyfrowe.rent >
W każdym kolejnym kroku ustawiałem punkt ostrości na poszczególnych obszarach scenki. W moim przypadku wyszło siedem fotografii. Po zarejestrowaniu materiału, wyjąłem kartę i rozpocząłem składanie obrazów.
Focus Stacking – praca w cyfrowej ciemni
Po przeniesieniu fotografii do komputera należy je wywołać z takimi samymi parametrami – jeśli działasz na RAWach. Dysponując JPG upewnij się tylko, że wszystkie mają taką samą charakterystykę i przejdź do kolejnego kroku. Wywołując RAWy możesz skorzystać np. z Adobe Camera RAW czy Lightroom, dostosować parametry pierwszej ekspozycji, a następnie użyć synchronizacji ustawień dla pozostałych fotografii.
Poddając zdjęcia korekcie w cyfrowej ciemni konieczne trzeba pamiętać, aby zsynchronizować ustawienia, tak aby zdjęcia miały taki sam kontrast, jasność itp.
Następnie uruchom Photoshopa i z wybierz Plik -> Skrypty -> Wczytaj pliki do stosu… Wybierz z folderu docelowego Twoje zdjęcia źródłowe i kliknij OK. Twoje fotografie zostało ułożone jako pojedyncze warstwy w nowym projekcie (patrz ilustracje poniżej).
Tak prezentuje się okno dialogowego służące do uruchomienia wielu zdjęć w jednym pliku jako zbiór poszczególnych warstw.
Jeżeli wszystko poszło OK w poprzednim kroku, to w Twoim projekcie powinna pojawić się lista warstw z wczytanymi plikami zdjęciowymi.
Teraz należy wyrównać warstwy, co Photoshop zrobi automatycznie po wybraniu opcji Edycja -> Auto-wyrównanie warstw (przed wybraniem tej funkcji konieczne jest zaznaczenie wszystkich warstw). Z opcji wyrównywania wybierz tę automatyczną.
Podczas automatycznego wyrównania warstw skorzystaj z opcji Automatycznie.
Następnie konieczne jest wykonanie Auto-mieszania warstw (Edycja -> Auto-mieszanie warstw). W oknie dialogowym tej funkcji zaznacz opcję Płynne tony i kolory a także Utwórz stos z obrazów.
Zapamiętaj tę funkcję, gdyż może Ci się przydać także podczas realizowania panoram.
Jeśli wszystko poszło dobrze, Twoje warstwy będą teraz posiadały przypisane maski a zdjęcie będzie już miało poszerzoną głębię ostrości. W pobliżu krawędzi obrazu dostrzeżesz prawdopodobnie różne rozmycia i inne niedoskonałości. Aby się ich pozbyć konieczne jest ponowne kadrowanie zdjęcia.
Niestety wyżej opisana edycja może zniekształcić obszary obrazu wzdłuż krawędzi, co wymusi ograniczenie kadru. Warto o tym pamiętać podczas planowania sesji dla focus stackingu.
Oto finał pracy – zdjęcie ostre od pierwszego do ostatniego planu pomimo zastosowania szeroko otwartej przysłony w trakcie rejestracji.
Zasadniczo Twoje zdjęcie o poszerzonej głębi ostrości wykonane techniką focus stackingu jest już gotowe. Oczywiście mój przykład to najprostsza i podstawowa wersja takiego zabiegu. Pełne jej opanowanie i swobodne wykorzystywanie wymaga praktyki. Aby uzyskać podobne efekty do niektórych makrofotografów, konieczny jest zdecydowanie większy nakład pracy. Ich prace opierają się o zdjęcia bazowe liczone w setkach sztuk, a połączenie ich razem nie ogranicza się jedynie do zastosowania automatycznych narzędzi, ale również dopracowania efektu finalnego poprzez precyzyjną pracę na maskach. Niemniej poznana powyżej metoda stanowi punkt wyjścia i działa w analogiczny sposób w przypadku fotografii krajobrazowej itp.
Głowa młodej gąsienicy zaprezentowana na zdjęciu złożonym ze 140 ekspozycji.
Focus Stacking w aparacie – automatyczne funkcje różnych modeli
Z poszerzonej głębi ostrości możesz także skorzystać bezpośrednio podczas pracy z niektórymi aparatami. Modele te posiadają specjalne tryby, które automatycznie wykonują ekspozycje i łączą je w obraz zgodnie z techniką focus stackingu. Poniżej znajdziesz kilka propozycji takich modeli.
Mam nadzieję, iż udało się stworzyć zdjęcie o bardzo dużej głębi ostrości. Do łączenia plików źródłowych możesz wykorzystać inne oprogramowanie niż Photoshop, np. Helicon Focus. Życzę powodzenia podczas własnych eksperymentów! Jeżeli masz jakieś pytania związane z techniką focus stackingu, to napisz w komentarzu. Postaram się pomóc!
A jeśli myślisz o fotografowaniu mikroświata za pomocą tradycyjnego aparatu, to zajrzyj do tego artykułu, aby poznać różne materiały światłoczułe.
2 komentarze
Dla mniej zaawansowanych polecam darmowy program CombineZP oraz często udostępniany za darmo FocusProject 4 na sherewareonsale . np teraz przez dwa dni do pobrania za darmo https://sharewareonsale.com/s/focus-projects-professional-giveaway-coupon-sale
Czy model Nikon D-810 ma wbudowany tryb focus stackingu? Szukam i szukam i znaleźć nie mogę :/ Z góry dzięki za informację :]