Multiekspozycja znalazła w fotografii wiele zastosowań. Na początku istnienia tego medium była wykorzystywana przez artystów takich, jak np. Oscar Gustave Rejlander, do tworzenia alegorycznych, moralizatorskich scen, a także przyczyniła się do powstania tzw. fotografii spirytystycznej, czyli rzekomo przedstawiającej przywoływane z zaświatów duchy. Technika łączenia na jednej klatce kilku ekspozycji przypadła do gustu wielu twórcom, którzy do dzisiaj realizują przy jej pomocy wiele różnych dzieł. Zajrzyj do artykułu, aby poznać 5 pomysłów na kreatywne wykorzystanie multiekspozycji.
Tradycyjna multiekspozycja polega na wielokrotnym naświetlaniu jednej klatki filmu tak, aby poszczególne sceny zaczęły się ze sobą pokrywać i przenikać. Podobne efekty można uzyskać również w ciemni, wykorzystując do tego powiększalnik. Aparaty cyfrowe również umożliwiają zastosowanie tego efektu – w ich przypadku pracę ułatwia fakt, że urządzenia z elektronicznym wizjerem lub funkcją live view umożliwiają kadrowanie drugiego i kolejnych ujęć tak, aby jednocześnie wyświetlać nakładkę z bazową ekspozycją, co pozwala na podgląd efektów pracy. Dodatkowo aparaty oferują tryby wzmocnienia naświetlań czy korektę gotowych rezultatów. Praca w cyfrowej ciemni pozwala na jeszcze większą swobodę w manipulacji poszczególnymi ekspozycjami, łącząc przy tym obrazy wykonane często w bardzo odległych odstępach czasu.
Pentax K-1 Mark II udostępnia rozbudowany tryb multiekspozycji, który umożliwia połączenie od 2 do 2000 zdjęć. W trakcie kadrowania możesz skorzystać z nakładki z półprzezroczystym obrazem, co pozwoli na precyzyjne łączenie obrazów.
Innym zastosowaniem wielokrotnej ekspozycji jest tryb High Res Shot dostępny w aparatach takich, jak np. Olympus OM-D E-M5 Mark II, który umożliwia uzyskanie zdjęcia o zwiększonej rozdzielczości w porównaniu do parametrów matrycy. Udaje się to osiągnąć dzięki wykonaniu 8 ekspozycji wykonanych z minimalnym przesunięciem sensora, co pozwala na uzyskanie z 16 MP matrycy obraz o rozdzielczości 40 MP.
Pomimo trwania epoki cyfrowej, wciąż nie słabnie zainteresowanie multiekspozycją wykonywaną tradycyjną metodą, wykorzystującą pojedynczą klatkę materiału światłoczułego. Pomimo swojej prostej budowy aparaty firmy Lomography, dedykowane do lomografii, posiadają przyciski umożliwiające zablokowanie filmu tak, aby móc wielokrotnie naświetlić pojedynczą klatkę. W przypadku aparatów takich, jak np. Lomography DIANA F+, Lomography FISHEYE2 czy Lomography LA SARDINA 8-BALL możesz wykonać tyle ekspozycji, ile przyjdzie Ci tylko na myśl. Multiekspozycja doskonale wpisuje się w eksperymentalny charakter lomografii.
Lomography FISHEYE2 ma na tylnym panelu umieszczony przełącznik, który umożliwia zablokowanie przesuwania filmu tak, aby móc wykonać kilka naświetleń na jednej klatce filmu.
Więcej na temat zarówno funkcji wielokrotnej ekspozycji, lomografii, jak i działania aparatu Lomography FISHEYE2 przeczytasz w naszym teście:
LOMOGRAFIA NA OKRĄGŁO – POZNAJ TEN BUNTOWNICZY NURT FOTOGRAFII Z LOMOGRAPHY FISHEYE NO. 2
Wielokrotne ekspozycje możesz także wykonać za pomocą aparatów FujiFilm Instax, takich jak np. FujiFilm Instax Mini 90 Neo Classic, FujiFilm Instax Square SQ6 lub FujiFilm Instax Square SQ10. Więcej na ten temat przeczytasz poniżej:
ODKRYJ CIEKAWY ŚWIAT FOTOGRAFII NATYCHMIASTOWEJ Z FUJIFILM INSTAX
5 POMYSŁÓW NA KREATYWNE WYKORZYSTANIE FUJIFILM INSTAX
Aparaty takie jak np. FujiFilm Instax SQ6 umożliwiają wykonanie podwójnych ekspozycji i uzyskanie ciekawych efektów wizualnych.
Multiekspozycja w portrecie
Popularnym sposobem wykorzystania multiekspozycji jest łączenie portretów z fotografiami przedstawiającymi różne scenerie, takie jak np. krajobraz miejski, las czy niebo. Dzięki takiemu zestawieniu możesz uzyskać oniryczny i marzycielski nastrój. Warto łączyć różne obrazy, tak aby uzyskiwać odmienną atmosferę i próbować oddać charakter portretowanej osoby, np. łącząc jej wizerunek z ulubionym lub ważnym dla niej miejscem.
Łącząc zdjęcia zwracaj uwagę na ciekawe relacje zachodzące między kształtem twarzy a elementami wybranej scenerii. Możesz fotografować zarówno całą sylwetkę, jak i detale, takie jak np. dłonie. Jeżeli wykonujesz swoją multiekspozycję w cyfrowej ciemni, możesz wyciąć modela wkleić postać na białe tło i następnie połączyć dwa (lub więcej) obrazy.
Poniżej znajduje się przykład zastosowania multiekspozycji w portrecie. Do wykonania tej pracy wykorzystałem fragment wieczornego nieba.
Powyższe dwa zdjęcia posłużyły mi do stworzenia podwójnej ekspozycji. Ja swój obraz przygotowałem w cyfrowej ciemni, mieszając ze sobą warstwy i zwiększając ich kontrast. Taką pracę możesz stworzyć również bezpośrednio w aparacie. W takiej sytuacji sportretuj modela na tle nieba lub jasnej ściany, a następnie nakieruj obiektyw na interesujący Cię motyw.
Oto efekt mojej zabawy z wielokrotną ekspozycją w portrecie.
Multiekspozycja w lomografii
Wielokrotna ekspozycja pozwala na eksperymentowanie i uzyskiwanie zaskakujących efektów. Nic więc dziwnego, że stała się jednym z ulubionych technik wykorzystywanych przez entuzjastów lomografii. Poza funkcją dostępną w aparatach Lomography producent ten oferuje również specjalną nakładkę na obiektyw dedykowaną do aparatów Lomo’Instant Mini. Dzięki niej możliwe jest przysłonięcie obrazu tak, aby naświetlić tylko jego fragment. W efekcie na pojedynczym arkuszu światłoczułego papieru powstają ciekawe fotomontaże realizowane przy użyciu multiekspozycji.
Lomography Splitzer to nakładka na obiektyw, która pozwala łączyć na jednym arkuszu materiału światłoczułego kilka ekspozycji.
Lomografia umożliwia również realizowanie pozostałych pomysłów przedstawionych w tym artykule. Powyżej znajduje się efekt wykorzystania w portrecie aparatu Lomography i materiałów światłoczułych tego producenta.
Multiekspozycja kluczem do abstrakcji
Łączenie kilku ekspozycji może posłużyć Ci również do stworzenia abstrakcyjnych, malarskich ujęć. Stopień odrealnienia obrazu zależy od ilości użytych ekspozycji i fotografowanych motywów. Możesz w ten sposób bawić się z krajobrazem, portretami lub sceneriami miejskimi. Wykorzystuj wszystko, co przyjdzie Ci do głowy, gdyż finalny efekt potrafi naprawdę zaskakiwać i z potencjalnie nudnych motywów tworzyć zdumiewające obrazy. Znakomitą inspiracją do tworzenia tego typu obrazów są pracę fotografa Stanisława Wosia.
Tworząc takie abstrakcyjne multiekspozycje możesz wywoływać w odbiorcach różny nastrój – usunięcie kolorów wprowadziło nieco niepokojącą i złowieszczą atmosferę.
Spójrz z kilku punktów widzenia jednocześnie
Różne perspektywy i sposoby widzenia tłumaczą, dlaczego kilku fotografów stworzy różnorodne ujęcia tego samego motywu. A gdyby tak zebrać kilka takich obserwacji w jeden kadr? Spróbuj w ten sposób wykorzystać multiekspozycję, np. okrążając z aparatem dany obiekt o 360°, dzięki czemu stworzysz jego wyjątkowy obraz. Chociaż w efekcie otrzymasz abstrakcyjną fotografię, to gdy się nad tym głębiej zastanowić, rezultat jest bliższy „uniwersalnej dokumentacji” niż zindywidualizowany, wybiórczy obraz.
Okrążanie z aparatem mchu pozwala spojrzeć na niego w zupełnie nowy sposób. Możesz wykonywać zdjęcia z różnych perspektyw, np. ustawiając aparat prostopadle do powierzchni. Nie musisz przesuwać się o bardzo precyzyjną liczbę stopni – poszczególne kadry mogą się w tej kwestii różnić. Pracę ułatwia korzystanie ze statywu w czasie wykonywania ekspozycji.
Obracanie fotografowanym obiektem to również ciekawy trop, który pozwoli tworzyć interesujące obrazy.
Uchwyć ruch!
Multiekspozycja była wykorzystywana w chronofotografii, umożliwiając pokazanie sekwencji ruchu na jednym obrazie. Jeden z prekursorów tej metody Étienne-Jules Marey swoimi wynalazkami, takimi jak zeotrop i fotorewolwer, przyczynił się do powstania kinematografii. Obecnie wciąż wykorzystuje się technikę łączenia kilku etapów ruchu na jednym zdjęciu, a możliwość zastosowania funkcji wykorzystujących rejestrację wideo i oferujących wykonywanie zdjęć seryjnych o wysokiej rozdzielczości z prędkością 30 kl./s czy zastosowanie elektronicznych migawek pozwala tworzyć zdumiewające fotografie. Świetnymi przykładami są prace Manuela Cafiniego, przedstawiające akrobatów czy Xavi Bou ukazujące sekwencje lotu ptaków.
Wybrane modele Panasonica, takie jak np. LUMIX DC-GX9, wykorzystują tryb 4K Photo, który umożliwia wykonywanie zdjęć seryjnych z prędkością 30 kl./s.
Więcej informacji na temat zdjęć seryjnych i migawki elektronicznej znajdziesz w poniższym artykule:
MIGAWKA ELEKTRONICZNA A MECHANICZNA – POZNAJ RÓŻNICE Z APARATEM FUJIFILM X-T20
Jak widać multiekspozycja posiada szereg zastosowań, często także praktycznych, a możliwości jej kreatywnego wykorzystania ogranicza jedynie wyobraźnia. Warto więc wprowadzić ją na dłużej do fotograficznego przybornika.
Zajrzyj do poprzednich odcinków serii 5 POMYSŁÓW NA…:
5 POMYSŁÓW NA… WYKORZYSTANIE APARATÓW I OBIEKTYWÓW Z TRYBEM MAKRO
5 POMYSŁÓW NA… ZDJĘCIA WYKONANE OBIEKTYWEM TYPU RYBIE OKO
5 POMYSŁÓW NA KREATYWNE WYKORZYSTANIE FUJIFILM INSTAX
5 POMYSŁÓW, JAK WYKORZYSTAĆ MINI STATYW
EKSPOZYCJA ZDJĘĆ NATYCHMIASTOWYCH NA 5 RÓŻNYCH SPOSOBÓW
6 INSPIRUJĄCYCH POMYSŁÓW NA FOTOGRAFIE ZIMOWE
Podziel się w komentarzu, w jaki sposób najczęściej wykorzystuje wielokrotną ekspozycję i zapisz się do naszego newslettera, aby być na bieżąco z naszymi inspiracjami, poradnikami i testami.
