Kupiłeś swoją pierwszą kamerę. Podekscytowany biegniesz do domu, rozrywasz opakowanie i zaczynasz testować nowy nabytek. Nagrywasz pierwsze ujęcia, jednak nie przypominają one tych cudownych produkcji, które widziałeś w telewizji i internecie. Zastanawiasz się co jest nie tak i jak sprawić, żeby Twój film prezentował się lepiej? Oto kilka wskazówek, które sprawią, że Twój film będzie wyglądał bardziej profesjonalnie.
Najtrudniejsze są pierwsze kroki. Wie to każdy, kto pielęgnuje swoje hobby od lat. Praktyka jest najlepszym nauczycielem, ale znając pewne podstawy wiedzy osiągniesz swój cel zdecydowanie szybciej. Jest kilka ważnych kwestii, na które należy zwrócić uwagę podczas kręcenia filmu.
1. Stabilizuj ujęcia!
Jednym z najbardziej rozpoznawalnych znaków amatorskiego nagrania jest trzęsący się obraz. Istnieje jedno proste rozwiązanie tej kwestii – zakup statywu. Statyw pozwoli Ci nie tylko na nagranie stabilnego ujęcia, ale umożliwi również wykonanie ujęć panoramy (poziomej i pionowej). Zakładam, że Twoja pierwsza kamera nie będzie z segmentu profesjonalnego, więc nie będziesz chciał również wydawać majątku na statyw. Możesz kupić prosty trójnóg jak Velbon Videomate 638/F, ale zdecydowanie lepiej zainwestować w zestaw z głowicą olejową np. Manfrotto Befree Live. Głowica olejowa pozwala na płynne wykonanie panoramy, zadanie zdecydowanie trudniejsze w przypadku zwykłej głowicy. Jest kilka istotnych rzeczy na które warto zwrócić uwagę podczas wybory statywu. Oprócz wspomnianej już głowicy, warto sprawdzić udźwig statywu. W przypadku amatorskich kamer lub lustrzanek cyfrowych większość statywów poradzi sobie z ich niewielkim ciężarem. Kolejna kwestią jest wysokość statywu. Dobrze, jeśli statyw ma ponad 170 cm maksymalnej wysokości. To zdecydowanie ułatwia pracę z kamerą, a operowanie sprzętem jest bardziej wygodne. Istnieją również systemy stabilizacji pozwalające na wykonanie płynnego ujęcia w ruchu, jednak to już kolejny poziom zaawansowania.
Więcej o statywach do filmowania w artykule:
Sprawdź, na co warto zwrócić uwagę wybierając statyw do filmowania
2. Unikaj zoomów – postaw na stałoogniskowe obiektywy
Jeśli zdecydowałeś się na kamerę z segmentu amatorskiego, to posiada ona zapewne wbudowany obiektyw zoom. Jednym z częstych błędów początkujących filmowców jest ciągłe przybliżanie i oddalanie ujęcia. To po prostu nie wygląda dobrze. Ustaw plan, który pasuje najlepiej do sytuacji i trzymaj się go. Raz na jakiś czas możesz wykonać zbliżenie osoby dominującej (zazwyczaj osoba mówiąca lub przyciągająca uwagę swoim zachowaniem). Jeśli nagrywasz na przykład przyjęcie urodzinowe, zaczynasz od szerokiego ujęcia wszystkich gości przy stole. Kiedy świeczki na torcie zostają zapalone, a goście zaczynają śpiewać, możesz wykonać zbliżenie na jubilata, aby uchwycić jego emocje oraz moment zdmuchiwania świeczek. Następnie dobrze wrócić do planu szerokiego. Nie próbuj pokazać na zbliżeniu twarzy każdego gościa podczas śpiewania.
W profesjonalnych produkcjach prawie nigdy nie używa się zoomu. Zamiast zoomu stosuje się raczej jazdę albo po prostu cięcie do planu bliższego. Do nagrań używane są obiektywy stałoogniskowe. Najważniejszym i najczęściej używanym jest obiektyw o ogniskowej 50 mm. Obiektyw ten odzwierciedla sposób, w jaki ludzkie oko rejestruje obraz. Nie mówię tu o kącie widzenia, który w przypadku oka jest dużo szerszy, ale o proporcjach elementów rejestrowanych w kadrze. Wielkość obiektów jest taka sama w wizjerze kamery jak w rzeczywistości. Obiektywy o innych ogniskowych zniekształcają proporcje obrazu. Obiektyw szerokokątny (np. o ogniskowej 24 mm) rozwleka perspektywę, wszystko wydaje się być dalej niż w rzeczywistości. Teleobiektyw (np. 120 mm) spłaszcza perspektywę, przybliżając obiekty do siebie. Jeśli zatem do filmowania używasz lustrzanki, obiektyw 50 mm jest wyposażeniem obowiązkowym.
Popularne 50-tki:
3. Zadbaj o dźwięk
To chyba najbardziej niedoceniany przez amatorów aspekt medium filmowego. Zapamiętaj – dźwięk w filmie jest równie istotny co obraz. To właśnie lekceważenie tego elementu układanki strąca produkcję w otchłań amatorskich video. Oczywiście w przypadku video-klipów muzycznych lub filmów niemych kwestia dźwięku ma dużo mniejsze znaczenie. Jeśli planujesz jednak nagrywanie dialogów, warto zainwestować w dodatkowy mikrofon.
W przypadku rejestracji wypowiedzi, dobrym wyborem będzie mikrofon krawatowy – IK Multimedia iRig Mic Lav. Jego zaletą jest to, iż można go podłączyć do smartfona i nagrać dźwięk niezależnie od kamery (bez ograniczenia kabla podpiętego do kamery). Dźwięk później można zsynchronizować z obrazem w programie do montażu. Alternatywnym rozwiązaniem jest mikrofon pojemnościowy BOYA BY-VM190P. Jest to mikrofon kierunkowy, oznacza to, że zbiera sygnał dźwiękowy z wąskiego pola, w które jest wycelowany. Przydatny podczas rejestracji wydarzeń, ale dobrze spisze się również podczas wywiadów.
Więcej o dźwięku w filmowaniu w artykule:
Mikrofony w filmowaniu – sprawdź, który mikrofon wybrać do poszczególnych zadań!
4. Oświetlaj plan zdjęciowy
Podczas filmowania nie można zapominać o tak istotnej sprawie jak światło. Światło jest głównym budulcem obrazu. Matryca kamery lub aparatu rejestruje jego różne odcienie, dlatego ważne jest, aby temat Twojego ujęcia (nagrywana osoba lub obiekt) były dobrze oświetlone, a ekspozycja poprawnie ustawiona. Rejestracja materiału na matrycy cyfrowej różni się nieco od rejestracji na klatce filmowej. Rejestrując obraz cyfrowo powinniśmy ustawić ekspozycję tak, by nie było prześwietleń na temacie ujęcia. Zbyt ciemne partie obrazu można wyciągnąć w programie do edycji, ale prześwietlone części obrazu są utracone bezpowrotnie. Jeśli masz ustawioną automatyczną ekspozycję obrazu, a osoba, którą nagrywasz, stoi na tle jasnego nieba, to zostanie nagrana tylko jej czarna sylwetka. Dzieje się tak, gdyż oprogramowanie kamery dąży do uśrednienia ekspozycji, czyli do przedstawienia go jako odcienia środkowego (równego tonacji szarej karty) pomiędzy czernią a bielą.
Jeśli zatem większość obrazu stanowią jasne tony, zostaną one przyciemnione, a wraz z nimi reszta elementów obrazu (w tym przypadku jednym z nich będzie nagrywana przez Ciebie osoba). Jak rozwiązać ten problem? Wyjść z tej sytuacji jest kilka. Można znaleźć ciemniejsze tło. Można też, jeśli Twój model kamery na to pozwala, przejść na tryb manualny i ustawić ekspozycję poprawnie na nagrywaną osobę, ale będzie się to wiązało z prześwietlonym tłem. Można również spróbować doświetlić nasz obiekt lampą, np. Lampa LED Funsports CN-LUX1500, chociaż siła lampy może być niedostateczna, aby wystarczająco doświetlić osobę na tle światła naturalnego. Najlepszą porą do nagrywania jest tzw. złota godzina. To godzina poprzedzająca zachód słońca oraz następująca po jego wschodzie. Słońce jest wtedy dość nisko (dzięki czemu nie daje głębokich cieniów pod oczami) i posiada przyjemną ciepłą barwę.
5. Kilka słów o samej technice
Jest parę rzeczy technicznych, o których warto wiedzieć zaczynając przygodę z filmowaniem. Kamery mają rożne możliwości ustawienia klatkażu (liczba rejestrowanych klatek na sekundę). Europejskim standardem telewizyjnym jest system PAL 25 kl/s. Kamery mogą rejestrować obraz progresywnie lub z przeplotem. W przypadku trybu progresywnego kamera rejestruje obraz w całości, a w trybie z przeplotem kamera rejestruje obraz za pomocą „pół-pól”. Bez wchodzenia w szczegóły, tryb progresywny (oznaczony literą ‘p’) jest przeznaczony dla dystrybucji w internecie oraz na urządzeniach cyfrowych. W telewizji używa się trybu z przeplotem (oznaczony literą ‘i’). W produkcjach kinowych używa się klatkażu o prędkości 24 kl/s. Twoje produkcje będą wyglądać bardziej kinowo, jeśli zastosujesz tą prędkość rejestracji klatek. Jeśli Twoja kamera ma możliwość ustawienia czasu ekspozycji, to standardem jest czas 1/50 sekundy (czas naświetlenia pojedynczej klatki).
Podczas kompozycji obrazu pamiętaj o złotym podziale. Co to takiego? Wyobraź sobie dwie linie poziome oraz dwie pionowe, dzielące kadr na równe części. W punktach przecięcia tych linii są tak zwane mocne punkty obrazu. Tam należy umieszczać tematy Twoich ujęć. Warto też pamiętać, aby podczas nagrywania osób zostawić im ‘przestrzeń na oddech’. Oznacza to, że nagrywając osobę patrzącą w prawą stronę kadru, umieszczamy ją po jego lewej stronie tak, aby miała przed sobą wolną przestrzeń.
Ważne również, aby podczas nagrywania osób ustawić kamerę na wysokości ich oczu (dlatego maksymalna wysokość statywu jest ważna). To neutralne ustawienie najlepiej nadaje się do stworzenia dobrej relacji z widzem. Inne ustawienia, powyżej lub poniżej linii oczu, oddają skrajne efekty psychologiczne, poczucie klęski lub wyższości.
Kiedy masz już nagrany materiał, należy usiąść do montażu. Tu pojawia się kolejny problem. Nagrałeś 3 godziny imprezy, ale uwierz – nikt nie będzie chciał oglądać tyle materiału. Musisz być bezwzględny dla swojej twórczości i wyciąć większość tego, co nagrałeś. Dlatego tnij, tnij i jeszcze raz tnij, aż zostaną naprawdę ważne momenty. Na początku trudno jest wyrobić sobie obiektywizm wobec własnych nagrań, ale z czasem zauważysz, że Twoje skrupuły znikną, a Ty będziesz robił coraz lepsze filmy.
A co Tobie sprawia problem podczas filmowania? Masz jakieś wskazówki dla początkujących filmowców? Podziel się tym z nami w komentarzu.
