Choć niektórym filtr UV kojarzy się głównie z olejkiem do opalania lub okularami przeciwsłonecznymi, taką ochronę stosuje się również w fotografii. Swoją popularność filtr UV zyskał w czasach fotografii analogowej, ponieważ błony fotograficzne były bardzo wrażliwe na ten rodzaj promieniowania. Jego nadmiar dawał na zdjęciu niebieski zafarb. Pomimo tego, że dzisiejsze matryce fotograficzne są znacznie mniej podatne na promienie UV, to popularność tego filtra nie słabnie. Dlaczego?
Gdzie i kiedy jest najwięcej promieniowania UV
Duże ilości promieniowania UV pojawiają przede wszystkim w słoneczne dni i na dużych wysokościach (ponad 1000-2000m), bo jest ono wtedy w znacznie mniejszym stopniu pochłaniane przez atmosferę. Dobra pogoda plus duże wysokości równa się górski trekking! Czy tylko miłośnikom gór przyda się taki filtr? Z pewnością nie!
Ochrona obiektywu
Wielu fotografów (w tym również ja) używa filtra UV głównie jako ochrony obiektywu. W pracy reportera, jaką od lat się zajmuję, często nie ma czasu na „zabawę” w szukanie dekielków na obiektyw po kieszeniach torby i jego rolę przejmuje wówczas filtr. Zdarzyło mi się kiedyś, odbierając pożyczony koledze obiektyw wart ponad 2 tys zł, przenosić w reklamówce… Przystając na przejściu dla pieszych, zapomniałem, że jest w środku z innymi rzeczami i postawiłem reklamówkę na chodniku. Ciepło mi się zrobiło, gdy usłyszałem dźwięk potłuczonego szkła. Na szczęście obiektyw miał założony filtr UV i jedynie on uległ uszkodzeniu. Nauczyło mnie to ostrożności i przekonało, że zawsze trzeba mieć założony filtr na obiektyw.
Filtr Hoya. Na jego ramce widzimy wszystkie niezbędne informacje: markę, typ szkła, średnicę, nazwę filtra i miejsce produkcji.
Jak wybrać odpowiedni filtr do posiadanego obiektywu?
- wybór średnicy
Wybierając filtr (każdy, nie tylko ten UV) musimy przede wszystkim dopasować jego średnicę do wymiarów soczewki w obiektywie. Jej wartość podawana jest zawsze z przodu obiektywu, więc z jej znalezieniem nie ma problemu.
- grubość pierścienia
Jeśli obiektyw na który wkręcamy filtr jest obiektywem szerokokątnym (ma duży kąt widzenia) lub poza filtrem UV planujemy nakręcać na niego jeszcze jakieś dodatkowe filtry, warto zainteresować się filtrami z cienką ramką. Uchroni to nas przed winietowaniem (ściemnienie zdjęcia na brzegach kadru), które powstaje wskutek tego, że brzegi filtra znalazły się w polu widzenia obiektywu. Filtry z cienką ramką oznaczone są słowem SLIM.
Ciemne rogi kadru to widoczna ramka filtra. Taki typ winietowania jest spowodowany używanie filtra o grubej ramce z obiektywem szerokokątnym. Unikniemy tej wady stosując filtry SLIM z cienką ramką. fot. J. Kaniuka
- stopień transmisji i powłoki
Filtry, oprócz oczywistych różnic, takich jak średnica czy grubość pierścienia, różnią się także poziomem transmisji oraz zastosowanymi na szkle powłokami. Poziom transmisji, to stopień w jakim światło przechodzi przez filtr. Dodatkowe powłoki odpowiadają natomiast za eliminację refleksów, łatwość czyszczenia filtra czy odporność na zabrudzenia.
Wybór producenta i klasy filtra
Najtrudniejszą decyzją przy wyborze filtra UV będzie wybór jego klasy, za którą idzie również cena. Najprostsza zasada brzmi: jakość filtra dobierz do jakości obiektywu. Do wysokiej klasy obiektywu warto zainwestować w wysokiej klasy filtr, nie ma potrzeby jednak kupować najdroższego filtra UV do „kitowego” obiektywu.
Czy warto kupić filtr UV i dlaczego?
Choć filtr UV przydaje się głównie w ostrym słońcu oraz na dużych wysokościach, nie oznacza to, że z jego zakupem możemy czekać do czasu wyjazdu w góry lub nad morze. Najlepiej kupić filtr UV z każdym nowo kupowanym obiektywem. Ponieważ działania filtra UV praktycznie nie widać na zdjęciach, może on być używany ciągle i w zasadzie chwilę po nakręceniu go na obiektyw można zapomnieć o jego istnieniu.
Czy warto kupić filtr, który ma tak niewielki wpływ na zdjęcie? Myślę, że ochrona obiektywu, który zazwyczaj kosztuje kilka tysięcy, warta jest wydania dodatkowych kilkudziesięciu złotych, nawet, gdyby filtr nie pochłaniał promieniowania UV, a jedynie chronił przednią soczewkę. Dla tych, którym promieniowanie UV nie przeszkadza, a zależy im na ochronie przedniej soczewki, wymyślono tzw. protector. Kupno filtra UV lub filtra ochronnego powinno być tak oczywistą decyzją jak użycie parasola w czasie deszczu.
Jeśli udało mi się przekonać cię do tego, że warto używać filtrów UV poniżej znajdziesz nazwy najlepszych moim zdaniem marek i spis wszystkich rodzajów filtrów, żeby łatwiej było ci wybrać ten odpowiedni dla siebie!
Filtry HOYA
HD – Seria filtrów o specjalnie utwardzonej powierzchni szkła, zapewnia nawet 4-krotnie większa odporność na pęknięcia i zarysowania. Filtry tej serii posiadają 8 warstwowe powłoki antyrefleksyjne. Zapewniają transmisję na poziomie 99.35%.
Fusion Antistatic – Najwyższa seria filtrów Hoya bazująca na serii Pro 1. Posiada specjalną antystatyczną powłokę, chroniącą przed kurzem, pyłem i kroplami wody. Doskonały do fotografowania w niesprzyjających warunkach atmosferycznych. Filtr tej serii wyposażono w aż 18 warstw antyrefleksyjnych i antystatycznych. Zapewnia doskonałą ochronę połączoną z łatwością czyszczenia. Wyróżnia je również doskonała prawie 100% transmisja światła (99.8% )
PRO 1 Digital – Seria filtrów wyposażona w specjalne powłoki DMC, charakteryzującej się bardzo wysoką odpornością na odblaski.
HMC (C) – Bardzo popularna seria filtrów łącząca dobrą jakość z atrakcyjną ceną. Doskonała do średniej klasy obiektywów. Zapewnia 98% transmisji światła. Dodatkowe powłoki zabezpieczają przed powstawaniem refleksów.
UV&IR Cut – Specjalny rodzaj filtra blokujący jednocześnie promieniowanie ultrafioletowe i podczerwone. Seria ta przeznaczona jest głównie dla posiadaczy aparatów z matrycami o dużej czułości na ultrafiolet i podczerwień.
Filtry Marumi
EXUS – Seria filtrów wyposażona w powłoki antystatyczne i hydrostatyczne zapewniające ochronę przed brudem i kurzem oraz ułatwiające czyszczenie. Osadzone w cienkim pierścieniu typu Slim. Charakteryzują się ultra niskim współczynnikiem odbicia światła chroniąc przed niepożądanymi refleksami.
Fit+Slim – Seria wyróżniająca się zarówno cienkim szkłem jak i wąską oprawką. Doskonale sprawdzają się w obiektywach szerokokątnych. Umożliwiają bezproblemowe stosowanie dekielka od obiektywu na filtrze.
Super DHG – Seria ta posiada 2 powłoki hydrofobowe ułatwiające czyszczenie i zabezpieczające przed powstawaniem plam. Dodatkowo, tak jak seria DHG, filtry te wyposażono w cienką ramkę, 10 powłok przeciwodblaskowych oraz czarne wykończenie brzegów szkła.
DHG – Filtry tej serii posiadają cienki pierścień typu Slim oraz wyczernione brzegi szkła, co dodatkowo chroni przed powstawaniem refleksów. Szkło filtra posiada aż 10 powłok przeciwodblaskowych.
DC – Seria ta zawiera aż 10 powłok przeciwodblaskowych, dzięki czemu zapewnia doskonałą ochronę zarówno przed promieniowaniem UV jak i nie pożądanymi odblaskami.
WPC – Seria filtrów wyposażona w cienką ramkę (doskonała do obiektywów szerokokątnych). Posiada 8 powłok MC, chroniących przed odblaskami oraz specjalne powłoki hydrofobowe zabezpieczające przed zaciekami oraz ułatwiającymi czyszczenie.
Yellow – Podstawowa seria filtrów Marumi. Pochłania promieniowanie UV, jednak nie zapewnia odporności na odblaski. Charakteryzuje je niska cena.
Filtry B+W
MRC – Seria filtrów wyposażona w powłoki antyrefleksyjne (Multi-Resistant Coating ) chroniące jednocześnie przed uszkodzeniami mechanicznymi filtra.
MRC Slim – Podobnie jak seria MRC posiada specjalne powłoki antyrefleksyjne. Szkło filtra oprawione jest w cienką ramkę.
