W zależności od Twojego wieku skojarzenia mogą prowadzić Cię w stronę wujka na weselu z wielkim, naramiennym wynalazkiem, lub ulubionego youtubera z GoPro. Tak, obecnie to temat bardzo szeroki, a typowe kamery ukryły się pod postaciami innych urządzeń. Właśnie dlatego napisaliśmy przewodnik po świecie kamer.
Czym właściwie jest kamera?
Zatem jaką definicję kamery powinniśmy przyjąć, skoro bardzo znośne video nagrywa praktycznie wszystko, zaczynając od Twojego smartfona? I dlaczego warto po konkretną kamerę sięgnąć? Odpowiedzi na te i kilka innych pytań dowiesz się właśnie z tego artykułu. Przewodnik po świecie kamer omówi główne typy kamer, wybierzemy te najlepsze dla Ciebie i zadamy sobie pytanie – kiedy warto zdecydować się na kamerę zamiast aparatu.
Bez wchodzenia w technikalia ustalmy sobie na początek, że za kamerę uznajemy urządzenie, którego użyjesz do kręcenia filmów, bo jest w tym świetne, ale nie będzie to oczywisty wybór, jeśli chodzi o zdjęcia. Mówimy zatem o sprzęcie wyspecjalizowanym. Z tym podejściem pozostaje nam jedynie zanurzyć się w świecie kamer!
Rodzaje kamer
Zaczniemy od ogólnego podziału, by przekonać się czy rzeczywiście kamery są tak bardzo różnorodne.
-
Kamkordery
podpis
Niewielki obecnie skrawek tortu, ale w moim odczuciu najbardziej pasujący do dawnego słowa „kamera”. Unikalny, wydłużony kształt, mniejsza matryca, wbudowany obiektyw z większym zoomem, lepsza jakość nagrywania dźwięku po wyjęciu z pudełka. Tak wyglądały kamery w czasach, gdy aparaty fotograficzne służyły wyłącznie do robienia zdjęć.
Wyższa półka cenowa kamer to urządzenia o pełnoklatkowej matrycy, wyposażone w bagnet do mocowania wymiennej optyki. Charakteryzują się modułową budową, w której serce urządzenia przypomina zwykle upstrzony przyciskami i portami sześcian. Dopiero po obudowaniu go wybranymi akcesoriami otrzymujemy użyteczność, którą kamkordery mają po wyjęciu z pudełka.
To jedna z podstępnych kategorii, jakże szczwanych, bo kompletnie nie wyróżniająca się wizualnie z rodziny aparatów fotograficznych. Aparaty cyfrowe zyskały funkcję kręcenia wideo jeszcze w czasach lustrzanek. Była wtedy bardzo ograniczona i pełna wad, jednak otwierała typowego użytkownika na magię filmowego efektu małej głębi ostrości. Pełna klatka w wideo to było coś niedostępnego na tym poziomie cenowym. Stąd cała społeczność kręcąca poczciwym Canonem 5D mk II.
Technologia bezlusterkowa pozwoliła na gigantyczny krok do przodu w dziedzinie autofocusa i w zasadzie kręcenie filmów stało się równoprawnym elementem większości aparatów fotograficznych. Ta droga doprowadziła do wyewoluowania linii aparatów stworzonych wyłącznie pod video. To właśnie one są w tej kategorii. Artykuł w temacie znajdziesz tutaj:
Testujemy Panasonic Lumix GH6. To jeszcze aparat czy już kamera? >>
Małe, unikalne urządzenia, kompletnie odbiegające wyglądem od swoich większych braci i sióstr. Nastawione na odporność na warunki zewnętrzne i jak najmniejszą inwazyjność w rejestrowany czas. Skupiasz się na szaleńczym zjeździe rowerem górskim szlakiem, nurkujesz na rafie koralowej i dopiero potem wracasz do tych zarejestrowanych wspomnień. W tej kategorii wyróżnimy też kamery 360 stopni, mimo, że nie każda taka kamera będzie kamerą sportową.
Jaką kamerę kupić, która jest dla mnie?
Znając już ogólny podział, możemy zastanowić się jakie są największe zalety każdej z tych kategorii i przez to zawęzić wybór do jednej dla siebie.
Kamkordery
Niewątpliwą zaletą kamkorderów jest ich prostota i użyteczność „prosto z pudełka”. Jeśli odstrasza Cię wizja dodatkowych decyzji i zakupów, kręcisz dużo wideo a największą bolączką Twojego smartfona jest brak możliwości większego przybliżenia – ta kategoria jest dla Ciebie.
Możesz zignorować wiedzę o obiektywach czy mikrofonach i skupić się na tym, co lubisz. Rejestrowaniu codzienności. W nieco wyższych modelach masz do dyspozycji szalenie ułatwiające pracę opcje, jak wbudowane filtry szare czy aktywne chłodzenie matrycy – mniejsze szumy i brak przegrzewania przy rejestrowaniu długich ujęć. Nie martwisz się też o stabilizację obrazu, a samą kamerę możesz często użyć jako elektroniczną nianię do dziecka czy obserwację domu.
Ciekawostka – w tej kategorii wprowadzono ciekawe opcje jak np. jednoczesną rejestrację w dwóch kierunkach – bez koniecznego montażu, otrzymujesz video które nagrywasz wraz z ujęciem na swoją twarz w rogu ekranu. Świetne przy niektórych typach reportażu.
Kamery profesjonalne
Dla najbardziej wymagających i poniekąd – całkowite przeciwieństwo kamkorderów – kamery profesjonalne. Po wyjęciu z pudełka nie zarejestrujesz ani dźwięku, ani obrazu, często nawet nie złapiesz wygodnie urządzenia. W czym zatem haczyk? Na najwyższym poziomie wymagań niezbędne staje się całkowite dopasowanie do potrzeb klienta. To TY decydujesz JAKI obiektyw zostanie wykorzystany, jak zostanie zarejestrowany dźwięk, jaki ekran podglądowy jest Ci potrzebny.
Tylko w tych kamerach uzyskasz dostęp do zaawansowanych ustawień i opcji niezbędnych profesjonalistom. Jedną z największych różnic w stosunku do kamkorderów będzie wielkość elementu światłoczułego – matrycy. To, co było atutem tamtej kategorii – duży zoom – bardzo ułatwiała właśnie mniejsza matryca. Pełnoklatkowe matryce kamer profesjonalnych to prawdziwe potwory! Zachwycają zarówno szczegółowością obrazu, jak i widzeniem w słabym świetle. Rysują sceny o filmowej, małej głębi ostrości.
Ciekawostka : Wyobraź sobie, że często w tej kategorii nie liczy się autofocus. W tym świecie nie zostawia się tak kluczowych elementów maszynie i ostrość kontroluje oddzielny członek ekipy filmowej – ostrzyciel (focus puller). Oddzielny dosłownie – ma podgląd sceny na swoim ekranie i za pomocą dużego pokrętła ustawia (często zdalnie!) ostrość. Jego ustawienia przekazywane są przez zamocowane na zewnętrznym szkielecie kamery silniki, mechanicznie na manualne, filmowe obiektywy.
Bezlusterkowce do filmowania
Poznałaś/eś już dwa kontrastowe światy kamer. Świat nie jest czarno biały i tak samo potrzeby użytkowników są pełne szarości. To świetne miejsce dla ambitnego, typowego użytkownika.
Zaawansowane bezlusterkowce często nie odbiegają swoim profesjonalizmem od poprzedniej kategorii. Sprzęty które tu znajdziemy są na Netflixowej liście akceptowanych kamer! Trochę mniej purystyczne podejście powoduje jednak, że modele walczą ze sobą w kategoriach takich jak stabilizacja obrazu czy autofocus, a często te okazują się kluczowe dla finalnych efektów. Sprzęty te mają też znajomy kształt z wygodnym, wbudowanym gripem. Nadal możesz je obudować klatką i wedle uznania dodać dziesiątki akcesoriów, ale punkt wyjścia jest już znacznie bardziej przyjazny użytkownikowi.
Możesz czerpać z olbrzymiej puli obiektywów danego systemu fotografii, jednocześnie zyskując elementy ze świata profesjonalnego video. Pamiętajmy, że główną różnicą między fotografią a wideo jest sposób działania matrycy. Przy zdjęciach to krótkie chwile rejestracji obrazu, przeplatane podglądem. W video znacznie bardziej intensywna praca ciągła, będąca obciążeniem i termicznym, i prądowym. Dlatego aktywne chłodzenie matrycy znajdziesz wyłącznie w modelach skupionych na nagrywaniu.
Ciekawostka – w tej kategorii możemy korzystać zarówno z obiektywów fotograficznych jak i filmowych. Te drugie – znacznie droższe – posiadają zestaw cech kompletnie nieistotnych dla fotografów. Niezależnie od ogniskowej są robione w takich samych wymiarach i podobnej wadze, by mogły być wygodnie podmieniane w rozbudowanych systemach kamer. Pierścienie przysłony chodzą w nich płynnie, bez klikania, nie liczysz f/stop a t/stop. Nawet kadr nie „pływa” przy zmianie punktu ostrości!
Kamery sportowe i kamery 360
Jest wiele życiowych sytuacji kiedy strach zabrać ze sobą fajniejszy aparat czy kamerę. Deszcz, woda, błoto, możliwość upadku – znasz to doskonale. Ale zadaj sobie pytanie – jak często to właśnie prędkość, ryzyko czy trudne warunki są wręcz esencją niezapomnianej przygody, której grzech nie uwiecznić? To kawałek tortu rynku kamer idealny dla kamer sportowych.
Najważniejsze ich cechy to niewielkie wymiary, odporność na trudne warunki i rozbudowane możliwości montażu. Kamery sportowe są przez to zwykle wyposażone w małe matryce i ultra szerokokątne obiektywy, by rejestrować otoczenie bez nadmiernego skupiania się w którą stronę kamera jest skierowana. Przyciski na obudowie są ograniczone do absolutnego minimum, wiele funkcji realizowana jest przy użyciu aplikacji w telefonie. Nawet ekran podglądu często nie istnieje, lub jest niewielki. Z założenia w czasie dobrej zabawy na świeżym powietrzu nie skupiasz się na tym, jak wypadł dany kadr. Na podziwianie swoich kaskaderskich wyczynów jest czas wieczorem przy zgraniu materiału na laptopa.
Ponieważ ruch jest nierozerwalnym elementem sportu, dla tej kategorii kamer niezbędna jest dobra stabilizacja. Obiektyw szerokokątny to mniejszy wymóg stabilizacji od długiego tele, ale przy dynamicznej akcji dobra stabilizacja zawsze się przyda. Wybierając kamerę sportową spotkasz się rozwiązaniami w samej kamerze – stabilizacją cyfrową, optyczną lub na matrycy oraz na zewnątrz jej – w stabilizatorze, tak zwanym gimbalu. Gimbal zapewnia największą kompensację ruchu, świetnie tłumiąc chód czy bieg.
Oddzielnym gatunkiem małych kamer sportowych są kamery 360 stopni. To kolejny krok w rejestracji obrazu. W najbardziej ekstremalnej formie – nie do odróżnienia od magii! Wyobraź sobie małe urządzenie które rejestruje wszystko dookoła niezależnie od swojego położenia! Dodatkowo sprawia, że systemowy selfie stick znika. Daje to efekt kamery lecącej obok nas, którą w montażu możesz skierować w dowolnym kierunku.
Bonus DJI Ronin 4D
Jako wisienka na torcie tematu zróżnicowania współczesnych kamer. Przewodnik po świecie kamer przedstawia potwora Frankensteina złożonego z elementów i możliwości wszystkich kategorii. Pełnoklatkowa matryca jak w modelach profesjonalnych została oddzielona od reszty urządzenia i umieszczona na końcu gimbala, jak z kamer sportowych. Z kamkorderów wzięła wbudowanie wielu dodatkowych funkcji już na starcie. W tym wypadku to zintegrowany podgląd na zewnętrznym monitorze i kontrola nad kamerą. Ba, nawet iPhone Pro maczał w niej palce w formie laserowego radaru – LiDARu, który służy tu do dokładnego ustawiania ostrości.
Przewodnik po świecie kamer – najważniejsze parametry
W tym rozdziale przewodnika po świecie kamer skupimy się na terminologii i parametrach by łatwiej nawigować w gąszczu informacji zamieszczanych przy każdym produkcie. Postaramy się też podkreślić, które są najistotniejsze.
Wielkość matrycy
Przykłady: 1 calowa, Mikro 4/3, Pełna klatka
Czym większa, tym lepsza – lepsza jakość filmu przy słabym świetle, mniejsza głębia ostrości. Ciekawostka – matryce 1 calowe bazują nazwą na historii kamer wideo i detalu technicznym z tamtych czasów. Mają 1 cal jedynie, gdy mierzymy okrąg w który ta matryca jest wpisana.
Rozdzielczość nagrywania
Przykłady: FHD, 4K, 8K
Szczegółowość obrazu. Dobieraj pod sposób oglądania. Treści oglądane na telefonach czy laptopach mogą być spokojnie w FHD, 4K będzie dobrym zabezpieczeniem, gdy YT oglądany jest na dużych ekranach w domu. 8K zostawmy dla świadomych profesjonalistów. Ciekawostka – ilość zajmowanego miejsca zależy od wielu czynników, ale upraszczając nasz przykład – o ile na 1GB karcie nagramy ok 8h materiału SD, będzie to już jedynie ok 50m w FHD i 12 minut w 4K UHD.
Zakres dynamiczny – inaczej rozpiętość tonalna
Przykłady: 10 stopni, 13 stopni
Zdolność do rejestracji różnic między jasnymi a ciemnymi częściami obrazu. Jesteśmy rozpieszczeni jako ludzie – nasze oczy mają około 20 stopni dynamiki, przez co doskonale widzimy zarówno chmury na jasnym niebie, jak i szczegóły w cieniach w tej samej scenie. Czym więcej, tym lepiej.
Gamut – paleta kolorów
Przykłady: sRGB, Adobe RGB, DCI-P3
Dość profesjonalny termin określający zakres palety barwnej rejestrowanej przez urządzenie. Tu bardziej liczy się kompatybilność między urządzeniami a nie największa rozpiętość. Rozminięcie się palety kolorów między nagraniem a ekranem odtwarzania będzie miało rezultat w postaci innych kolorów w czasie oglądania, niż te, które były w intencji twórcy.
Jakość nagrywania
Przykłady: 10-bitowe próbkowanie koloru 4:2:2
Jakość nagrywania to nie tylko rozdzielczość. Wiele lepszych sprzętów ma podane w opisie dodatkowe informacje związane z jakością kolorów. W wielkim skrócie 4:4:4 > 4:2:2 > 4:2:0
Kodeki nagrywania
Przykłady: Apple ProRes RAW, ProRes 422 HQ i H.264
Informacje przydatne, jeśli jesteśmy na tyle zaawansowani by pracować na materiale, obrabiać go i montować.
HDR – zakres dynamiczny, określenie używane bardzo szeroko
Przykłady : tryb HDR
W przypadku ekranów, czyli odtwarzania materiału wideo mamy najbardziej poprawne użycie skrótu High Dynamic Range. Jest to umiejętność ekranu do odtwarzania formatu obrazu w której jest on rozciągnięty w bardzo dużym przedziale jasności. Mówimy o formatach typu HDR10, Dolby Vision, LG HDR. Jasność ekranu podawana w nitach lub kandelach na metr kwadratowy powinna być jak najwyższa.
Problem pojawia się, gdy termin ten dotyczy rejestracji obrazu. Tutaj zarówno w przypadku zdjęć i filmów kierunki są dwa. HDR zwykło oznaczać się nagrania, które wyświetlane w zakresie SD kompresowały zakres HDR. Świetny przykład to zdjęcia, które zachowywały wszystkie detale chmur jasnego nieba, jednocześnie nie tracąc detali na ciemnym lądzie. Zwykle było to osiągane przez rejestrację dwóch i więcej zdjęć o różnej ekspozycji i zmontowaniu ich mniej lub bardziej udanie w jedno.
Obecnie – gdy dostęp do ekranów HDR w telewizorach i urządzeniach mobilnych jest powszechny, HDR oznacza tryb rejestracji w szerokim zakresie, do odtwarzania na ekranach o szerokim zakresie dynamicznym.
Ilość klatek na sekundę
Przykłady: 24, 30, 60 klatek
O ile standard kinowy to jedynie 24 klatki, podstawowym formatem nagrywania jest 30 klatek na sekundę. Jest to wystarczające w większości przypadków, ale podbicie klatkażu do 60 znacząco zwiększa płynność obrazu, co najmocniej widoczne jest przy panningu, czyli ruchu poziomym kamery. Klatkaż powyżej 60 zaczyna pełnić nową funkcję – umożliwia zwolnienie ruchu. Czym wyższa liczba, tym większa zdolność “zamrażania” czasu.
Ciekawostka: przy zaawansowanym sprzęcie często podawany jest dokładny klatkaż i pada liczba 29.97 klatek na sekundę. Skąd ta liczba? To pamiątka z 1953 roku! Amerykańska telewizja nadawała obraz czarno biały w 30 klatkach i przechodziła na kolor, który musiał być kompatybilny ze starymi telewizorami. Tolerowały one minimalny spadek w ilości klatek a jednocześnie zyskana ilość danych pozwoliła zakodować informację o kolorze.
Wbudowane filtry szare
Przykłady: 3 stopnie, 6 stopni
Fotografia daje pełną wolność w ustawianiu czułości, przysłony czy czasu migawki. Nagrywanie jest znacznie bardziej rygorystyczne pod tym względem. Wbudowane filtry szare to fizyczne “zasłony” przed matrycą. Neutralnie szare, odcinają żądaną ilość światła, pozwalając dopasować czas migawki lub przysłonę do warunków oświetlenia. Niektóre kamery posiadają też elektroniczne filtry szare.
Złącza
Przykłady: HDMI, USB, Mic, XLR
Myśląc o rozbudowie systemu w przyszłości upewnij się, że jest on wyposażony w kompatybilne złącza. Poszczególne standardy mają swoje wersje, często starsza zupełnie blokuje potrzebne możliwości. Nowsza wersja – szybszy kabel, lepszy obraz, itd.
AF – automatyczne ustawianie ostrości
Przykłady: ilość punktów AF, śledzenie oczu
Zdolność kamery do ustawiania i utrzymywania ostrości. Bardzo trudne do oceny na podstawie samych oznaczeń, musisz sięgnąć po indywidualne testy.
Stabilizacja obrazu
Przykłady: cyfrowa, optyczna, na matrycy, gimbal, 3 osiowa
Podawane zwykle jest stabilizowane miejsce i ilość osi stabilizacji. Cyfrowa operuje na większym wycinku obrazu, przycinając go. Optyczna porusza jedną z soczewek, która kompensuje drgania rąk. Czasami poruszanie samą matrycą jest efektywniejsze. Gimbal to mechaniczne, wyważone ramię, które stabilizuje ruch w znacznie większym zakresie. Stabilizacja 3 osiowa oznacza kompensację drgań w osi pionowej, poziomej i skrętnej.
Łączność bezprzewodowa
Przykłady: Wifi, Bluetooth, Snapbridge
Żyjemy w czasach szybkiego przesyłu informacji. Zrobione zdjęcia i filmy nie zawsze muszą czekać na powrót do domu i przerzucenie ich na komputer przy pomocy kabla/ czytnika kart. Łączność bezprzewodowa i aplikacje przyspieszają i ułatwiają proces dzielenia się materiałem.
Ciekawostka – nazwa Bluetooth pochodzi od Duńskiego króla Haralda Sinozębego a logo technologii jest połączeniem run. Berkanan – (ᛒ) to właśnie pierwsza litera przydomku króla Haralda Blåtand, a haglaz (ᚼ) to oczywiście pierwsza litera jego imienia.
Rekordery zewnętrzne
Przykłady: kompatybilna z rekorderami Atomos
Bardzo często kamera nie jest w stanie osiągnąć swojej szczytowej formy nagrywania bez pomocy z zewnątrz. Bez wnikania w szczegóły – rekorder zewnętrzny pozwala na uzyskanie wyższej jakości obrazu, niż jest to możliwe bez niego. Dodatkowym plusem jest zwykle większy ekran podglądowy zintegrowany z samym rekorderem.
Jaką kamerę kupić. Poznaj nasze bestsellery
Poprosiliśmy naszych ekspertów o wytypowanie najlepszych wyborów w różnych kategoriach, by ułatwić Wasze decyzje zakupowe, wraz z najważniejszymi cechami.
Najlepsza kamera dla vlogera – Insta 360 X3
- Zapis zarówno obrazu 360 stopni 5.7k jak i jednoobiektywowy 4k
- Aktywny HDR
- Niewidzialny selfie stick
- Zaprojektowana pod social media
Najlepsza kamera na start – Sony Handycam FDR-AX53
- Jasny obiektyw o dużym zakresie ogniskowych
- Mikrofon kierunkowy 5.1
- Obsługa kodów czasowych
Najlepsza kamera do streamingu – Canon XA 75
- Nadpróbkowanie matrycy do FHD
- Streaming przez USB C
- Złącze SDI
- Tryb podczerwieni
W temacie streamów zajrzyj na bloga.
Najlepsza kamera studyjna – Blackmagic Studio Camera 4k Pro
- Sterowanie za pomocą miksera Atem
- Funkcja Talkback
- Złącze 12G-SDI i Ethernet
- Duże, widoczne z każdej strony Tally
Najlepsza kamera reporterska – Canon XF 605
- Obiektyw o doskonałych własnościach optycznych
- Jednoczesne nagrywanie w różnych formatach
- Zapis kolorów 4:2:2 10-bit zgodny ze standardem branżowym
- Wbudowany Filtr ND
Najlepsza kamera półprofesjonalna z wymienną optyką – Canon C70
- Zapis w 4K
- Wewnętrzny zapis 12-bitowego Cinema RAW Light
- Wbudowane Filtry Szare
- Matryca Dual Gain Output pozwalająca osiągnąć 16-stopniową dynamikę obrazu
- Wewnętrzna stabilizacja matrycy
Najlepsza kamera profesjonalna z wymienną optyką – Sony FX6
- Zapis w 4K z 16-bitową głębią w RAW
- Zapis RAW po złączu SDI
- Wewnętrzny zapis XAVC-I
- Zaawansowany AF
- Odłączany monitor podglądowy
- Podwójna natywna czułość ISO 800 i 12800
- Profil kolorów S-Cinetone
- 15-stopniowy zakres dynamiczny
Kamera o największej rozdzielczości – Blackmagic URSA Mini PRO 12K
- Zapis BRAW w rozdzielczości 12K
- Zaawansowany Science Color 5. generacji
- Wbudowane filtry szare
Najciekawsza kamera profesjonalna – DJI Ronin 4D 8K
- Kamera z wbudowanym 4-osiowym gimbalem
- Wymienna optyka
- Rozdzielczość 8K
- Zapis w Apple ProRes RAW
- AF oparty o technologię LiDAR
- Bezprzewodowa transmisja do 6 km
Jakie akcesoria dokupić do kamery?
Nowy sprzęt to ocean opcji jeśli chodzi o rozbudowę jego możliwości. Raczej nie znajdziemy tu wiele opcji w pełni uniwersalnych, dlatego ponownie musimy wejść w poszczególne kategorie.
-
Akcesoria do kamer sportowych/ vlogowania
Jeśli masz Insta360 GO2 ten sprytny zaczep rozwinie Twoje możliwości.
Widziałeś świetne materiały z GoPro umieszczonym na głowie? Sięgnij po to.
Akcesoria do Sony Handycam FDR-AX53
Akcesoria dla streamerów
Polepsz jakość swoich streamów i dodaj fajny efekt w oczach.
Na czymś to musi wszystko stać.
Akcesoria do studia
Przy nadawaniu wiadomości przyda Ci się lepszy statyw na kółkach.
Akcesoria dla reporterów
I wśród ludzi budzi kontrowersje.
3 komentarze
Ja mam tylko kamerę sportową, bo przydaje się na motocyklu jako rejestrator jazdy. Do tego jak się gdzieś wybierzemy w fajniejsze miesjce to można ponagryawć. Za swojego Lamaxa x9.2 wydałem 2-3x mniej niż za dedykowany sprzęt co śmieszne.
kamery są swietne z lanberga :) i te pojedyncze i te w zestawach
Bardzo wyczerpujący, bogaty w ważne informacje wpis. Dziękuję.