MAKROFOTOGRAFIA – pierścienie pośrednie, czyli łatwy sposób na oglądanie z bliska mikroświata

0

W pierwszej części serii poświęconej makrofotografii opisałem, co różni ją od fotografii zbliżeniowej. Rozstrzygnięcie tej rozbieżności było punktem wyjścia do omówienia najważniejszych pojęć związanych z fotografowaniem małych obiektów, takich jak np. skala odwzorowania. Po tym teoretycznym wstępie przyszła pora na nieco praktyki. Punktem wyjścia będą pierścienie pośrednie, które stanowią tani i prosty sposób uzyskania dużych powiększeń. Dzięki nim rozpoczęcie przygody z makrofotografią, nie wymaga dużych nakładów finansowych.

Przed rozpoczęciem lektury tego artykułu zapraszam do pierwszej części serii poświęconej makrofotografii:

MAKROFOTOGRAFIA – Czym różni się fotografia zbliżeniowa od makrofotografii?

Pierścienie pośrednie – dobry sposób, aby rozpocząć przygodę z makrofotografią

Pierścienie pośrednie to rozwiązanie adresowane przede wszystkim do początkujących amatorów makrofotografii. Wśród głównych zalet należy wymienić ich niską cenę i prostotę użytkowania. Dodatkowo można je stosować niemal ze wszystkimi obiektywami (dobierając oczywiście model pierścieni pasujący do wykorzystywanego bagnetu). Co więcej – nie wpływają one na jakość uzyskiwanego obrazu i można je wykorzystywać także z obiektywami makro w celu dodatkowego zwiększenia ich skali odwzorowania.

makrofotografia pierscienie posrednie meike nikon

Pierścień pośredni to tuleja, która jest wyposażona w mocowanie bagnetu, umożliwiając zamontowanie tego akcesorium pomiędzy aparatem a obiektywem.

makforotografia pierscienie posrednie nikon d90

Aparat z zamontowanymi pierścieniami pośrednimi i obiektywem.

Z drugiej strony rozwiązanie to posiada też kilka wad, do których należy przede wszystkim ograniczenie docierającej do matrycy ilości światła (więcej na ten temat w dalszej części artykułu), co wymusza stosowanie nieco dłuższych czasów naświetlania i może zakłócać pracę systemu AF. Sprawia to, że pierścienie pośrednie są raczej polecane początkującym entuzjastom, a tym którzy złapali bakcyla, sugeruje się zakup odpowiednich obiektywów makro.

Takie budżetowe akcesoria pozwolą Ci jednak poczuć smak makrofotografii i sprawdzić przed nabyciem profesjonalnego instrumentu optycznego, czy rzeczywiście jest dla Ciebie. Jeżeli wciągniesz się w świat maleńkich obiektów, to z pewnością z czasem znajdziesz swoje wymarzone szkło, jednakże na początek zapraszam do rozpoczęcia przygody z pierścieniami pośrednimi.

Pierścienie pośrednie – na czym polega zasada ich działania?

Zastosowanie pierścieni pośrednich pozwala na oddalenie obiektywu od matrycy, co przekłada się na zmniejszenie minimalnego dystansu fotografowania i zwiększenie skali odwzorowania. Aby umożliwić manipulowanie skalą powiększenia, pierścienie pośrednie sprzedawane są w zestawach. Oczywiście konieczne jest uwzględnienie bagnetu stosowanego w aparacie, którym przyjdzie Ci fotografować.

Pierścienie pośrednie oprócz długości dzielą się na dwa typy – wykluczające komunikację pomiędzy aparatem a obiektywem oraz umożliwiające sterowanie instrumentem optycznym z poziomu aparatu. Pierwszy typ pierścieni jest tańszy, jednakże korzystanie z niego może być trudne w przypadku braku wyposażenia stosowanego obiektywu w pierścień nastaw przysłony. Brak możliwości użytkowania systemu AF nie jest dużym problemem, biorąc pod uwagę specyfikę makrofotografii. Jednakże dobrze móc korzystać z tej funkcji w specyficznych sytuacjach.

Wyposażenie pierścieni pośrednich, takich jak np. MeiKe w styki umożliwiające komunikację pomiędzy obiektywem a aparatem pozwala na kontrolowanie przysłony w obiektywach, które nie posiadają na tubusie odpowiedniego pierścienia.

Pierścienie pośrednie pozwalają w prosty sposób uzyskiwać dużą skale odwzorowania. Aby oszacować ją w przybliżeniu, należy podzielić łączną długość zastosowanych pierścieni pośrednich przez ogniskową obiektywu. Przykładowo dla obiektywu 50 mm połączonego z aparatem za pośrednictwem trzech pierścieni 12 mm, 20 mm i 36 mm skala odwzorowania wyniesie 1,36:1.

Powiększenie monety wykonane przy użyciu pierścieni pośrednich i obiektywu Nikon Nikkor 50 mm f/1.8 D AF.

Niestety jak już wspomniałem, stosowanie pierścieni pośrednich zmniejsza ilość światła docierającego do matrycy. W dużym uproszczeniu należy przyjąć, że stosując tego typu akcesorium konieczne jest uwzględnienie nowej efektywnej wartości przysłony. Oznacza to, że zmienia się jasność obiektywu. Poszczególne wartości można poznać mnożąc wartości przysłony przez sumę długości użytych pierścieni i ogniskową podzieloną przez tę ogniskową. W przypadku obiektywu 50 mm i zastosowanych przez mnie pierścieni 12 mm, 20 mm i 36 mm współczynnik redukcji jasności wyniesie 2,36 <<(68+50)/50>>. Światłosiła obiektywu Nikkor 50 mm f/1.8 D AF wyniesie więc f/4,24 (2,36×1,8). Nie jest źle, ale pamiętając o rozmiarach fotografowanych obiektów i płytkości głębi ostrości dla tych wartości, konieczne jest domykanie przysłony. Korzystając z minimalnego dostępnego otworu, wartość efektywna przysłony wyniesie aż f/51,92 (2,36×22)! To pokazuje, jak w znacznym stopniu pierścienie pośrednie redukują ilość docierającego do matrycy światła.

Jak fotografować przy pomocy pierścieni pośrednich?

Poprzedni akapit ujawnił podstawowe wyzwanie, jakie niesie fotografowanie przy pomocy pierścieni pośrednich. Konieczne jest poradzenie sobie z małą ilością światła. Oczywiście można stosować dodatkowe oświetlenie, wydłużać czas ekspozycji czy doświetlać obiekty, jednakże może to być mało praktyczne lub wręcz niemożliwe. Na szczęście w przypadku większości nieruchomych obiektów radość z fotografowania przy pomocy pierścieni pośrednich jest wciąż bardzo duża. Niemniej da się także fotografować pierścieniami pośrednimi żywe organizmy, chociaż ograniczenia tych akcesoriów wymagają dużej cierpliwości (zresztą cała makrofotografia jest raczej dla cierpliwych i wytrwałych). Gdy możliwości pierścieni pośrednich przestaną być dla Ciebie wystarczające, będzie to sygnał, aby zacząć rozglądać się za obiektywem makro.

Fotografowanie pierścieniami pośrednimi wymaga uwzględnienie zmiany efektywnej przysłony. Wymusza to zatem redukcję czasu naświetlania i pamiętanie, że dane EXIF mogą wprowadzać w błąd (zapisuje się w nich wartość ustawiona w aparacie). Pierścienie pośrednie można stosować z różnymi obiektywami, w tym także typu zoom. Dobierając jednak instrument optyczny warto wykonać stosowne obliczenia tak, aby nie okazało się, że wykorzystywana ogniskowa nie pozwala na uzyskanie powiększenia (np. dla sumy długości pierścieni wynoszącej 68 mm zastosowanie obiektywu o ogniskowej 100 mm da skalę odwzorowania równą 1:1,47).

Pierścienie pośrednie można stosować w różnorodnych konfiguracjach, montując je po prostu tak, aby uzyskać pożądane oddalenie obiektywu od aparatu. W tym artykule zostały przedstawione podstawowe sposoby obliczania skali odwzorowania, jednakże po bardziej szczegółowe informacje odsyłam do poniższej książki:

makrofotografia pierscienie posrednie sanki nastawcze

Przy ustawianiu ostrości podczas fotografowania z pierścieniami ostrości (a także przy korzystaniu z innych metod) pomocne są sanki nastawcze. Umożliwiają one precyzyjne ustawianie ostrości przy wykorzystaniu MF.

Pierścienie pośrednie – które wybrać?

Przy zakupie pierścieni pośrednich warto zdecydować się na te wysokiej jakości, gdyż w przeciwnym wypadku, zwłaszcza jeśli pochodzą z niepewnego źródła, mogą prowadzić do mechanicznego uszkodzenia bagnetu. Warto również zainwestować w te wyposażone w elektroniczne styki tak, aby zachować możliwość sterowania przysłoną (nawet jeśli posiadasz obiektyw taki, jak np. Nikkor 50 mm f/1.8 D AF, który umożliwia ustawianie przysłony za pomocą dedykowanego pokrętła, to wciąż warto mieć możliwość skutecznego i wygodnego korzystania także z innych instrumentów optycznych).

Podczas wyboru akcesoriów konieczne jest uwzględnienie bagnetu aparatu i obiektywu. W sprzedaży dostępne są akcesoria dedykowane do poszczególnych systemów, stąd nie ma problemu z dobraniem właściwych modeli.

Pierścienie pośrednie to prosty sposób na zwiększenie skali odwzorowania i postawienie pierwszych kroków w makrofotografii. Poniżej możesz zobaczyć kilka przykładów wykorzystania tego typu akcesoriów. Trzeba przyznać, że umożliwiają uzyskanie bardzo interesujących rezultatów.

makrofotografia pierscienie posrednie sukulent

Pierścienie pośrednie 12 mm, 20 mm i 36 mm z obiektywem Nikkor 50 mm f/1.8 D AF.

makrofotografia pierscienie posrednie kropelki

Pierścienie pośrednie 12 mm, 20 mm i 36 mm z obiektywem Nikkor 50 mm f/1.8 D AF.

makrofotografia pierscienie posrednie lisc

Pierścienie pośrednie 12 mm, 20 mm i 36 mm z obiektywem Nikkor 50 mm f/1.8 D AF.

makrofotografia pierscienie posrednie karta

Pierścienie pośrednie 12 mm, 20 mm i 36 mm z obiektywem Nikkor 50 mm f/1.8 D AF.

makrofotografia pierscienie posrednie pioro

Pierścienie pośrednie 12 mm, 20 mm i 36 mm z obiektywem Nikkor 50 mm f/1.8 D AF.

W kolejnych odsłonach serii poświęconej makrofotografii zajmę się pozostałymi akcesoriami umożliwiającymi uzyskiwanie dużych powiększeń – tymi adresowanymi zarówno do początkujących, jak i przeznaczonych dla profesjonalistów. Poświęcę także uwagę różnego rodzaju akcesoriom i technikom wykonywania zdjęć makro.

Zobacz także:

5 POMYSŁÓW NA… wykorzystanie aparatów i obiektywów z trybem makro

Przy realizacji tego artykułu wykorzystałem klasyczną stałkę 50 mm. Zobacz do czego może jeszcze posłużyć, poza makrofotografią:

50-tka nie tylko do portretów. Gdzie jeszcze można wykorzystać ogniskową 50 mm?

Podziel się.

O Autorze

Gdy robię zdjęcia, to zajmuję się fotografią reportażową, teatralną i artystyczną. Gdy piszę o zdjęciach, to zastanawiam się, jak wpływają one na odbiorców, co robić, by robić jej bardziej świadomie i jakie możliwości daje sprzęt. Poza tym piszę wiersze i jak dotąd w druku ukazały się moje dwie książki z poezją. Ukończyłem studia magisterskie na kierunku Fotografia na Uniwersytecie Artystycznym w Poznaniu. Jestem laureatem konkursów fotograficznych i poetyckich, uczestnikiem wystaw, festiwali i publikacji poświęconych fotografii.

Zostaw komentarz

izmir escort