Ruch kamery w filmie – jakie rodzaje wyróżniamy?

1

Podstawową rzeczą odróżniającą film od fotografii jest ruch. Ruch w obrazie pozwala widzowi zobaczyć więcej tak, jakby sam się rozglądał, umożliwia prowadzenie wzroku i uwagi widza zgodnie z intencjami twórców filmów, napędza akcję i zwiększa dynamikę materiałów.

Podstawowe ujęcie – ujęcie statyczne

Kamera jest zamocowana na statywie lub innym stałym podłożu, nie obraca się i nie przesuwa. Takie ujęcia są często spotykane np. przy wypowiedziach w telewizji, w czasie wywiadów, w scenach dialogowych.

Statyw wideo – co musisz wiedzieć przed zakupem? >>

Najprostszy ruch – panorama (ang. pan).

Jest to najprostszy obrót kamery na głowicy statywu. Kamera nie zmienia tu swojego położenia, ale obraca się w osi. Ruch w obrazie lewo-prawo (w przypadku reportażu jest to zasada zgodna z kierunkiem czytania – jeśli w kadrze pojawi się jakiś napis, będzie go można przeczytać). Musi to być na tyle spokojny ruch, żeby Twój widz mógł zapoznać się ze szczegółami otoczenia, lub ruch bardzo szybki, jeśli chcesz rozmyć tło (i wykorzystać do kreatywnego przeniku do innej sceny). Panorama przydaje się, żeby np. śledzić ruchomy obiekt w kadrze, pokazać panoramicznie scenerię lub odległość dzielącą dane obiekty.

Pochylanie (ang. tilt)

Podobnie jak poprzednio kamera nie zmienia swojego miejsca, ale obraca się w osi góra-dół. Tym ruchem można pokazać, jak wysoki jest dany obiekt (np. budynek lub drzewo) albo pokazać całą sylwetkę postaci (od stóp do głowy).

Podnoszenie-opuszczanie (ang. pedestal)

Tym razem kamera unosi się lub opuszcza pionowo w osi. Można tak pokazać np. wzrost koszykarza lub obniżyć kadr, filmując dzieciaki.

Dojazd (ang dolly)

Kamera razem z operatorem porusza się na szynach i zbliża lub oddala od obiektu w kadrze. Oczywiście można próbować wykonać taki ruch nie tylko na wózku na szynach, ale nawet na fotelu z kółkami czy deskorolce (widziałem to w akcji). Ten ruch pozwala widzowi dosłownie „wejść” w akcję, daje wrażenia podążania za bohaterem i przechodzenia w głąb sceny. Przy małej kamerze i niedużej odległości ruchu można skorzystać ze slidera. Jest też wizualnie dużo bardziej plastyczny i naturalny niż efekt zbliżenia zoomem w obiektywie. Jeśli połączy się dojazd kamery ze zmianą ogniskowej, można uzyskać bardzo ciekawy efekt tła, walącego się dosłownie na głowę bohatera (tzw. vertigo effect).

Jazda kamery (ang. truck)

Podobnie jak poprzednio – kamera porusza się na szynach (lub kołach), ale tym razem równolegle do sceny. Możemy w ten sposób niejako śledzić akcję jak postronny widz z boku sceny. Na małą odległość jest możliwe wykorzystanie slidera.

Kran kamerowy (ang. crane / jib)

Kamera umieszczona na końcu długiego ramienia kranu (zazwyczaj od 2 do 10 metrów) porusza się na dużą odległość i wysokość. Jest to często wykorzystywane przy relacjach z imprez, koncertów czy wydarzeń sportowych, kamera wtedy przelatuje nad głowami publiczności i unosi się nad sceną.

Zoom (inaczej transfokacja)

Tu zbliżenie wywołujemy zmianą ogniskowej obiektywu, kamera się nie rusza. Kiedyś często spotykane w filmach, dziś raczej w telewizyjnych reportażach. Dojazd kamery wygląda bardziej naturalnie. Ujęcia z teleobiektywów sprawiają wrażenie stania tuż przy postaci w samym sercu akcji.

Ujęcie z ręki (ang. handheld)

W zasadzie może powinienem napisać, że to jest podstawowe ujęcie, skoro wymaga tylko kamery i operatora. Operator trzyma kamerę w ręku i może się z nią dowolnie poruszać. W telewizji kamery naramienne są używane w ten sposób do szybkich wywiadów i reportaży, a w kinie czasem symuluje się efekt kamery z ręki, żeby nadać zdjęciom wiarygodności i wrażenia podglądania przez kogoś akcji. Dynamiczne sceny akcji (np. w filmach wojennych) też są w ten sposób filmowane, żeby jeszcze podbić dramaturgię.

Przy filmowaniu z ręki warto pamiętać, żeby nie korzystać z dużego zbliżenia, lepiej zostać na ujęciach szerokokątnych. Po pierwsze obraz wtedy dużo mniej się trzęsie, po drugie wygląda bardziej na coś, co można zaobserwować naturalnie.

Ujęcie stabilizowane (ang. stabilising shot / steadycam)

Ujęcia ze stabilizatorami mechanicznymi (steadycam) lub elektronicznymi (gimbal). Dzięki takim urządzeniom ruch kamery trzymanej przez operatora jest wyjątkowo płynny i nie jest ograniczony zasięgiem szyn czy slidera. Świetna technika do podążania za akcją, czasem operator może dosłownie pobiec za bohaterem w głąb sceny, jednak bez roztrzęsionego obrazu, na którym przy takim biegu niewiele byłoby widać.

Jaki gimbal kupić? Najważniejsze cechy, polecane modele >>

Ruch kamery nadaje się nie tylko do zdynamizowania materiałów, ale też może być użyty w pełni świadomie do przedstawiania informacji, pokazania widzom przestrzeni, gdzie dzieje się akcja, postawienia ich w roli „podglądaczy” albo wciągnięcia w sam środek fabuły.

Dowiedz się więcej o stabilizacji >>

Podziel się.

O Autorze

Studiował "Montaż fabularny i dokumentalny" w Państwowej Szkole Filmowej w Łodzi. Tworzy filmy od 1999, autor nagradzanych filmów niezależnych w 1999-2003. Od 2002 roku produkuje filmy promocyjne dla klientów biznesowych. Montażysta reklam, filmów dokumentalnych i programów telewizyjnych dla TBN Polska, TVP, TVN, TLC, Puls TV.

Jeden komentarz

Zostaw komentarz

izmir escort